Prawo do bezpłatnej opieki zdrowotnej przysługuje osobom, które przystąpiły do ubezpieczenia zdrowotnego obowiązkowo lub dobrowolnie. Tytułem do takiego ubezpieczenia jest np. umowa o pracę czy umowa zlecenie.
Natomiast od wynagrodzenia z umowy o dzieło nie opłaca się składek, zatem nie jest to tytuł do bezpłatnej opieki zdrowotnej.Ustawa o świadczeniach zdrowotnych ze środków publicznych przewiduje prawo do bezpłatnej opieki zdrowotnej również dla członków rodziny, którzy nie mają własnego tytułu do ubezpieczenia. Są nimi przede wszystkim dzieci własne, przysposobione oraz przyjęte na wychowanie. Osoba ubezpieczona, żeby zgłosić członka rodziny, powinna zwrócić się do płatnika składek z wnioskiem o zgłoszenie tej osoby do ubezpieczenia zdrowotnego. Formularz ZUS ZCNA składa się w ZUS i na tej podstawie dziecko – członek rodziny – może bezpłatnie korzystać z opieki lekarskiej. Zgłoszenie to nie powoduje dodatkowych kosztów dla osoby ubezpieczonej.
Prawo do korzystania z bezpłatnej opieki jest ograniczone wiekiem dziecka i jest niezależne od tego, czy jest ono na utrzymaniu osoby ubezpieczonej, czy też nie. Po ukończeniu 18 lat – lub 26 lat w przypadku kontynuowania nauki – prawo do korzystania z ubezpieczenia jako członek rodziny ma dziecko niepełnosprawne w stopniu znacznym lub innym traktowanym na równi. Za członka rodziny uważa się dziecko własne, dziecko małżonka, dziecko przysposobione, wnuka albo dziecko obce, dla którego ustanowiono opiekę, czy też dziecko obce w ramach rodziny zastępczej lub rodzinnego domu dziecka.
Prawo do bezpłatnej opieki zdrowotnej przysługuje również małżonkowi osoby ubezpieczonej – pod warunkiem, że nie ma własnego tytułu do ubezpieczenia, takiego jak działalność gospodarcza czy np. umowa zlecenie. W każdym czasie osoba ubezpieczona może wystąpić o „dopisanie” do jej ubezpieczenia małżonka, co również nie wiąże się z dodatkowymi kosztami. Własnym tytułem do ubezpieczeń jest bycie zarejestrowanym jako osoba bezrobotna, zatem jeżeli małżonek zgłosił się do urzędu pracy, to nie można ubezpieczać go równocześnie jako członka rodziny. Zgłoszenia do ubezpieczenia zdrowotnego dokona bowiem urząd pracy.
Prawo do bezpłatnej opieki zdrowotnej przysługuje członkowi rodziny od dnia zgłoszenia w ZUS. Tytuł ten natomiast ustaje z chwilą uzyskania własnego tytułu do ubezpieczenia np. zawarcia umowy o pracę/zlecenia albo przez czas trwania ubezpieczenia osoby, do ubezpieczenia której została ona dopisana. Z bezpłatnej opieki lekarskiej od daty ustania ubezpieczenia można korzystać jeszcze przez 30 dni.
 | Edyta Pisarczyk |
