Stosowanie weksla przy umowach o pracę ciągle budzi kontrowersje. Część specjalistów uważa, że weksle w prawie pracy są niedopuszczalne, inni natomiast dopuszczają ich stosowanie przy umowach o pracę.
Sąd Najwyższy również wypowiadał się na temat weksli. Do 2011 roku jego stanowisko w tej sprawie było liberalne. Orzeczenia Sądu dopuszczały, w niektórych sytuacjach, możliwość dochodzenia roszczeń pracodawcy na podstawie prawa wekslowego. Dopiero wyrok Sądu Najwyższego z dnia 26 stycznia 2011 r., II PK 159/10 orzekł, że przepisy i zasady prawa pracy, w szczególności zawarte w dziale V Kodeksu pracy, wykluczają wystawienie weksla gwarancyjnego jako środka zabezpieczenia roszczeń o naprawienie szkody wyrządzonej przez pracownika w mieniu pracodawcy, uznał więc taki weksel za nieważny z mocy prawa.
Zdaniem Sądu Najwyższego, wyrażonym w tym wyroku, zawarte w Dziale V Kodeksu Pracy przepisy prawa pracy regulujące odpowiedzialność materialną pracowników, które co do zasady całościowo (z wyjątkami usprawiedliwiającymi posiłkowe stosowanie nielicznych przepisów Kodeksu cywilnego) normują zarówno podstawy, jak i zasady odpowiedzialności materialnej pracowników za szkody majątkowe wyrządzone pracodawcy wykluczają stosowanie w tym zakresie zabezpieczeń wekslowych na podstawie przepisów Prawa wekslowego.
Dalsze rozważania Sądu wskazują, że zasady odpowiedzialności materialnej pracowników zostały w sposób wyczerpujący uregulowane w Kodeksie Pracy. Jedynie, zgodnie z art. 300 Kodeksu Pracy, w sprawach nienormowanych przepisami prawa pracy do stosunku pracy stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu Cywilnego, jeżeli jednak nie są one sprzeczne z zasadami prawa pracy. Ponadto, jak podnosi Sąd Najwyższy, odesłanie to wprost wskazuje na przepisy Kodeksu Cywilnego, a nie prawa wekslowego.
Orzeczenie to jest korzystne dla pracowników, którzy podpisali zobowiązanie wekslowe. Dotyczy jednak konkretnej sytuacji faktycznej. W przepisach prawa brak natomiast wprost zakazu stosowania prawa wekslowego w stosunkach pracowniczych. Warto więc mimo to pamiętać o tym wyroku.
Pracodawca, zgodnie z Kodeksem Pracy, ma obowiązek wykazać okoliczności uzasadniające odpowiedzialność pracownika oraz wysokość powstałej szkody. Natomiast odpowiedzialność za szkodę pracownika jest ograniczona do granic rzeczywistej straty poniesionej przez pracodawcę i tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego wynikła szkoda. Pracownik nie ponosi natomiast ryzyka związanego z działalnością pracodawcy, a w szczególności nie odpowiada za szkodę wynikłą w związku z działaniem w granicach dopuszczalnego ryzyka. To jedna z podstawowych cech stosunku pracy.
 | Edyta Pisarczyk |
