Prawo do świadczeń rodzinnych przysługuje rodzinom, które mają niskie dochody w przeliczeniu na członka rodziny i wychowują dzieci.
Kryterium dochodowe od listopada 2012 roku to 539 złotych, a w rodzinach wychowujących dziecko niepełnosprawne 623 złotych. To kwota w przeliczeniu na członka rodziny po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne, zdrowotne oraz podatku. Podstawowym świadczeniem jest zasiłek rodzinny. Jeżeli rodzina uzyska do niego prawo, może w zależności od sytuacji, w jakiej się znajduje, starać się o dodatki do tego zasiłku. Jeden z dodatków przysługuje z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego.
Kwota dodatku to 400 złotych miesięcznie, a maksymalny okres pobierania go wynosi 24 miesiące albo 36 miesięcy, jeżeli osoba uprawniona sprawuje opiekę nad więcej niż jednym dzieckiem urodzonym przy jednym porodzie. Natomiast przez 72 miesiące dodatek przysługuje w trakcie urlopu wychowawczego osobie sprawującej opiekę nad dzieckiem niepełnosprawnym albo posiadającym znaczny stopień niepełnosprawności.
Warunkiem uzyskania dodatku jest przebywanie na urlopie wychowawczym. Pracownik musi jednak bezpośrednio przed uzyskaniem prawa do tego urlopu udokumentować pozostawanie w stosunku pracy przez okres nie krótszy niż 6 miesięcy. Dodatku nie otrzymają również rodzice, których dziecko zostało umieszczone w placówce zapewniającej całodobową opiekę, w tym w specjalnym ośrodku szkolno-wychowawczym, z wyjątkiem podmiotu wykonującego działalność leczniczą, i korzysta w niej z całodobowej opieki przez więcej niż 5 dni w tygodniu, oraz w innych przypadkach zaprzestania sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem, a także przez okres pobierania zasiłku macierzyńskiego.
Do 31 grudnia 2008 roku prawo do dodatku nie przysługiwało również w przypadku podjęcia jakiegokolwiek zatrudnienia. Jednak przepis ten zmienił się od 1 stycznia 2009 roku i obecnie prawo do dodatku nie przysługuje w przypadku podjęcia lub kontynuacji zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, a która uniemożliwia sprawowanie osobistej opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego.
Co ważne, jeżeli w trakcie urlopu osoba uprawniona podejmie jakiekolwiek zatrudnienie, musi od razu poinformować o tym organ, który wydał decyzję w tej sprawie. Podjęcie zatrudnienia w trakcie pobierania dodatku jest nową okolicznością w sprawie i może być podstawą do wznowienia postępowania. W przypadku świadczeń rodzinnych okres przedawnienia wynosi 3 lata, a przerywa go np. właśnie wznowienie postępowania. Jeżeli przed upływem 3-letniego okresu przedawnienia organ skutecznie wznowi postępowanie, to dochodzić nienależnie pobranych świadczeń będzie mógł przez 10 lat.
Jak pokazuje praktyka, pojęcie to nie jest jednoznaczne i różnie interpretowane przez organy przyznające prawo do świadczeń rodzinnych. W praktyce warto więc dokładnie wypełnić wniosek i przedstawić sytuację faktyczną, warto także dowiedzieć się, jak podjęcie zatrudnienia interpretuje organ, który świadczenie wcześniej przyznał.
 | Edyta Pisarczyk |
