U zdrowych niemowląt gluten zalecany jest już w 5-6. miesiącu życia, ponieważ białko jest bardzo ważnym składnikiem odżywczym.
Większość zbóż uprawianych w Polsce – pszenica, żyto, owies, jęczmień – zawiera gluten. Należy zaznaczyć, że izolowana alergia na to białko występuje rzadko. Częściej towarzyszy uczuleniom na inne produkty pokarmowe takie jak: mleko, soja czy jaja. Ponadto należy zawsze odróżnić alergię od celiakii. To dwie różne choroby, choć rzeczywiście istnieją między nimi pewne podobieństwa. Początkowe dolegliwości w obu schorzeniach też mogą być podobne. Zresztą leczenie jest identyczne i polega na eliminacji glutenu z diety. Zasadnicza różnica polega na tym, że w celiakii ograniczenia dietetyczne obowiązują przez całe życie, a w alergii zazwyczaj tylko przez pewien czas. Celiakia bowiem to wrodzona nietolerancja glutenu, która powoduje trwałe uszkodzenie błony śluzowej jelit i prowadzi do przewlekłych zaburzeń wchłaniania i trawienia pokarmów.
Pierwsze objawy pojawiają się, kiedy dziecko zaczyna jeść pieczywo i kaszki. Najczęściej występują wówczas luźne, cuchnące stolce, osłabienie, chudnięcie, a potem zahamowanie rozwoju. Najlepszym badaniem diagnostycznym jest badanie przeciwciał gliadynowych oraz biopsja jelita cienkiego. Leczenie polega na całkowitym i trwałym (przez całe życie) wykluczeniu wszystkich produktów zawierających gluten. Natomiast uczulenie na gluten wiąże się zwykle z nadwrażliwością na białko zawarte w konkretnym zbożu, a najczęściej w pszenicy. Pojawiają się wtedy różne objawy: wysypki, biegunki, wymioty, kolki jelitowe, rzadziej dolegliwości oddechowe: katar, kaszel i duszność.
Przy podejrzeniu tego uczulenia należy wykonać specjalistyczne testy diagnostyczne. Wysoki poziom przeciwciał swoistych IgE, dodatnie testy skórne oraz pozytywna reakcja prowokacyjna potwierdzają alergię. Leczenie polega na wyeliminowaniu uczulającego gatunku zboża, zwykle pszenicy i żyta. Nie można zatem jeść bułek, chleba, klusek, płatków zbożowych, ciastek. Zakazane są nie tylko typowe produkty zbożowe, ale również panierowane potrawy, wyroby garmażeryjne, pewne desery, ponieważ gluten jest wykorzystywany do poprawy wyglądu i smaku niektórych produktów np. kiełbas, pasztetów, jogurtów, przetworów owocowych.
Podobnie jak przy innych alergiach pokarmowych warto czytać informacje na opakowaniach, a najlepiej kupować produkty z przekreślonym kłosem. Przez pewien czas zamiast mąki i kaszy zawierającej gluten należy podawać kukurydzę, ryż, grykę, mąkę ziemniaczaną i kaszę jaglaną.
Na szczęście wraz z dojrzewaniem układu pokarmowego i immunologicznego większość dzieci wyrasta z alergii pokarmowej. Dlatego w uczuleniu na gluten dieta eliminacyjna stosowana jest przez pewien określony czas. Rokowanie jest dobre. Niezwykle rzadko alergia ta utrzymuje się przez całe życie, wywołując nawracające biegunki, wymioty, wysypki, obrzęki naczynioruchowe, co wymaga stałej diety i leków przeciwalergicznych.
 | Ewa Najberg |
