Telewizja a rozwój dzieci

Telewizja ze względu na bardzo skupiające bodźce wzrokowe silnie uzależnia, wzbudza nawyk spędzania czasu przed ekranem, ale mimo że oferuje korzystne programy edukacyjne, może mieć bardzo szkodliwy wpływ na rozwój małych dzieci. Dlaczego?

Telewizja silnie działa na uczucia i psychikę dzieci, zwłaszcza tych poniżej piątego roku życia. Wzbudza emocje pozytywne i negatywne, które dziecko przeżywa silniej niż dorosły. Przedszkolaki często nie potrafią odróżnić rzeczywistości od fikcji. Bierna obserwacja 15 tys. impulsów na sekundę, jakie emituje ekran TV lub komputera, jest nie do przetworzenia przez niedojrzały układ nerwowy dziecka. Powoduje to w efekcie nagromadzenie się silnych i sprzecznych emocji, z którymi dziecko sobie nie umie poradzić. Ujawniają się one w psychice w postaci lęków, zaburzeń snu, drażliwości, bólu głowy, nadpobudliwości oraz agresji. Kolejno oglądane programy powodują narastanie napięć emocjonalnych, które po pewnym czasie wywołuje poważne zmiany w psychice małego odbiorcy. Często prowadzi do zaburzeń zachowania i osobowości dziecka.

W razie problemów szkolnych dziecko ma tendencję do ucieczki przed nimi w świat ekranu. Dzieci, spędzając więcej czasu przed telewizorem niż z rówieśnikami i rodzicami, tracą okazję nauki porozumiewania się. Bezkrytycznie naśladują postawy i zachowania ulubieńca z ekranu, który staje się niejako ich wychowawcą.

Widoczne jest upośledzenie rozwoju mowy. Szybka akcja w sferze wizualnej w telewizji spycha na dalszy plan znaczenie słów. Maniera wypowiedzi bohaterów, slang językowy, wtrącanie słów obcych bardzo utrudniają rozwój mowy. Nałożone dwie warstwy dźwiękowe, bierne słuchanie bez możliwości udzielania odpowiedzi spowalniają wytworzenie szlaków kojarzenia w mózgu potrzebnych do formułowania wypowiedzi. Dialog z telewizorem jest jednostronny! Dzieci dużo oglądające TV między 12. a 24. miesiącem życia znacznie później mówią pełnymi zdaniami, a w relacjach z otoczeniem wykazują ubogi zasób słów.

Oglądanie telewizji ogranicza naturalną ruchliwość dziecka, co nasila wady postawy: okrągłe plecy, skrzywienie kręgosłupa jako efekt długiego siedzenia w bezruchu.

Długotrwałe migotanie i pulsowanie obrazu, wielość bodźców wzrokowo-słuchowych, długa koncentracja, napięcie emocjonalne i towarzyszące mu odruchowe napięcie mięśni wywołują przemęczenie i niechęć do aktywności. Spędzanie czasu przed TV ułatwia uzależnienie od internetu.

Jak korzystać z telewizji? Wybierać programy stosownie do możliwości intelektualnych i emocjonalnych dziecka, ale dopiero powyżej dwóch lat. Nie pozwalać dziecku oglądać telewizji codziennie, a jednorazowo nie dłużej niż 15-30 minut przez przedszkolaka, 1-2 godz. w wieku szkolnym. Dziecko włącza telewizor po ustaleniu z rodzicami. Warto rozmawiać z dzieckiem o oglądanych filmach, bajkach. Aktywność fizyczna po oglądaniu telewizji winna być dwa razy dłuższa.

Grażyna Rybak Specjalista chorób dzieci Idziemy nr 19 (451), 11 maja 2014 r.