Probiotyki to preparaty zawierające żywe mikroorganizmy, które są tzw. dobrymi bakteriami.
Na rynku farmaceutycznym dostępne są w postaci kapsułek, kropli lub saszetek zawierających bakterie liofilizowane lub suszone na zimno. Zawierają najczęściej odpowiednio wyselekcjonowane szczepy Lactobacillus.Preparaty te muszą spełniać pewne warunki: powinny być odporne na niskie pH żołądka oraz działanie różnych enzymów i kwasów żółciowych, zawartych w jelitach, muszą mieć odpowiednie zdolności adhezyjne oraz możliwość kolonizacji i namnażania w przewodzie pokarmowym. Probiotyki działają wielokierunkowo. Poprawiają równowagę i stabilność mikroflory jelitowej, normalizują przepuszczalność błony śluzowej, likwidują dysbakteriozę wywołaną antybiotykami, stanowią konkurencję dla bakterii wywołujących infekcje jelitowe i zatrucia pokarmowe. Ponadto wpływają korzystnie na trawienie laktozy oraz poprawiają ruchy robaczkowe jelit, a w ten sposób polepszają przemianę materii. Poprawiają także odporność, modyfikują reakcje immunologiczne, wpływają na wydzielanie cytokin, dzięki czemu hamują różne procesy zapalne. Mogą być stosowane w profilaktyce i leczeniu różnych chorób.
Najczęściej stosowane są podczas antybiotykoterapii. Pomagają leczyć prawie każdą biegunkę, ale jednocześnie są skuteczne w zaparciach. Mogą być podawane u osób cierpiących na zespół jelita drażliwego oraz inne choroby zapalne jelit. Są pomocne w nowotworach, po radio- i chemioterapii. Badania nad ich rolą w alergii są niezwykle obiecujące. Preparaty te mogą być stosowane w profilaktyce chorób uczuleniowych. Natomiast poprzez zmniejszenie przepuszczalności jelitowej i ograniczenie wchłaniania alergenów mogą łagodzić objawy alergii pokarmowej i atopowego zapalenia skóry. Istnieją dowody, że probiotyki mają także wpływ na częstość występowania przeziębień u dzieci i u osób starszych. Warto podkreślić duże bezpieczeństwo tych preparatów. Nie obserwowano objawów ubocznych nawet po długim ich stosowaniu. Jednak wybierając konkretny probiotyk, najlepiej poradzić się lekarza i ustalić z nim sposób dawkowania oraz czas kuracji.
Oprócz probiotyków istnieją tzw. prebiotyki – to różne składniki pożywienia, które pobudzają wzrost i aktywność wybranych szczepów bakteryjnych. Są to rozpuszczalne frakcje błonnika występujące w wielu roślinach: pomidorach, cykorii, porach, cebuli, czosnku, szparagach, natce pietruszki, bananach – dlatego produkty te trzeba często spożywać. Należy podkreślić, że obecność probiotyków i prebiotykow w organizmie polepsza wchłanianie wapnia i magnezu. Istnieją jeszcze tzw. symbiotyki, które są gotową kombinacją probiotyków i prebiotyków. Nie można zapominać, że żywe bakterie znajdują się również w wielu jogurtach i kefirach. Są to produkty zdrowe i zalecane w racjonalnej diecie. Nie są jednak skuteczne, gdy istnieje potrzeba intensywnej podaży probiotycznej.
| Ewa Najberg - alergolog |
