Nie wszyscy wracają z urlopu zdrowi. Po podróży mogą pojawić się różne dolegliwości.
Niektóre, takie jak uczucie zmęczenia, świąd po ukąszeniu owadów, infekcja będąca skutkiem zmiany temperatury powietrza lub sąsiedztwa osoby przeziębionej w samolocie nie są groźne i szybko ustępują. Są jednak objawy, które wymagają większej uwagi, szczególnie u osób wracających z krajów egzotycznych. Jednym z nich jest gorączka. Gorączka, która wystąpiła po podróży do krajów tropikalnych nasuwa podejrzenie malarii, najbardziej powszechnej w tamtych rejonach świata choroby. Najczęściej objawy pojawiają się w ciągu dwóch tygodni, mogą jednak wystąpić nawet po kilkunastu latach! Wysoka gorączka, która wystąpi w okresie do trzech miesięcy od pobytu w kraju tropikalnym jest pilnym wskazaniem do wykluczenia malarii.
Istnieje pięć gatunków pasożyta powodującego malarię. Jeden z nich, Plasmodium flciparum, jest bardzo groźny i w przypadku opóźnienia leczenia może doprowadzić do śmierci. Gorączka w malarii jest dość charakterystyczna: występuje co trzy lub cztery dni (stąd nazwa: trzeciaczka, czwartaczka), ale może być też ciągła. Malarię rozpoznaje się na podstawie badania krwi, jednak ze względu na małe doświadczenie w laboratoriach pacjent z podejrzeniem tej choroby powinien być diagnozowany w specjalistycznej placówce. W Polsce istnieje ich kilka; w Warszawie jest to Szpital Zakaźny przy ul. Wolskiej 37.
Zapobieganie malarii polega na stosowaniu osłon przeciw komarom (moskitiery, środki odstraszające komary) oraz na farmakologicznej profilaktyce. Dobór leku zależy od szczegółów podróży (miejsce i długość pobytu, wiek podróżnika oraz inne choroby). Nie ma szczepionki, która chroni przed malarią.
Inna choroba przenoszona przez komary to denga, czyli wirusowa gorączka krwotoczna. Choroba ta jest rzadka i bardzo groźna. Przenoszą ją komary żerujące w dzień. Na razie nie ma ani szczepionki, ani możliwości farmakologicznego zabezpieczenia przed nią, pozostaje jedynie ochrona przed ukłuciami.
Bóle brzucha, żółtaczka, dłużej utrzymująca się biegunka, osłabienie, brak apetytu, powiększenie wątroby i śledziony oraz często towarzysząca tym dolegliwościom gorączka mogą być też objawem zakażeń bakteryjnych, wirusowych (HIV, WZW) oraz pasożytniczych. Szczególne miejsce zajmuje WZW typu A, bardzo często rozpoznawana u osób powracających z Egiptu.
Także zmiany skórne mogą być objawem choroby przywiezionej z tropiku. Często towarzyszy im świąd skóry, gorączka, bóle stawów. Mogą być one również spowodowane zakażeniem.
Przed wieloma groźnymi chorobami skutecznie chronią szczepionki. Zalecane szczepienia można podzielić na rutynowe – wykonywane w ramach narodowych programów immunoprofilaktyki (np. błonica, tężec i krztusiec, WZW B, polio, odra, świnka, różyczka) oraz szczepienia zalecane w zależności od miejsca docelowego (WZW A, dur brzuszny, meningokoki, cholera, wścieklizna, japońskie zapalenie mózgu, zapalenie mózgu przenoszone przez kleszcze) oraz szczepienia obowiązkowe. Przykładem jest żółta gorączka – szczepienie obowiązkowe w niektórych krajach Afryki i Ameryki Południowej.
 | Izabela Pakulska - lekarz |
