Węzły chłonne stanowią część układu limfatycznego. Ich rola polega na wytwarzaniu przeciwciał oraz na zatrzymywaniu komórek układu zapalnego biorącego udział w walce z zakażeniem.
Węzły chłonne znajdują się w całym organizmie, jest ich kilkaset, są położone na przebiegu naczyń limfatycznych, blisko narządów i wzdłuż naczyń krwionośnych. Część znajduje się w miejscach łatwo dostępnych: na szyi, pod pachami i w pachwinach. Jeśli są powiększone, można je wyczuć palcami. Znajdujące się głębiej widoczne są w badaniach rentgenowskich, badaniu USG, tomografii komputerowej czy rezonansie magnetycznym. Węzły chłonne u zdrowego człowieka nie są wyczuwalne, a tym bardziej widoczne. Powiększenie ich jest zawsze niepokojące. Powiększenie węzłów chłonnych jest na ogół regionalne, to znaczy dotyczy tylko pewnego obszaru. Winowajcy należy szukać blisko powiększonego węzła. Układ limfatyczny, którego jest on częścią, pierwszy reaguje na zapalenie lub na inny nieprawidłowy stan toczący się w organizmie. Powiększenie węzłów chłonnych nie musi oznaczać ciężkiej choroby. Węzły podżuchwowe mogą być powiększone nawet z powodu zepsutego zęba. Przeziębieniu, zapaleniu gardła towarzyszy na ogół powiększenie węzłów szyjnych. Są one wówczas nie tylko powiększone, ale także bolesne. Podobnie zmiany zapalne skóry spowodują powiększenie najbliższych węzłów chłonnych. Powiększenie węzłów chłonnych towarzyszy zarówno infekcji bakteryjnej, jak i wirusowej. Także toksoplazmoza, sarkoidoza czy gruźlica dają powiększenie węzłów chłonnych. Równocześnie z ustępowaniem infekcji, stopniowo ich wielkość wraca do normy. W większości przypadków powiększenie węzłów chłonnych ma podłoże zapalne.
Inną przyczyną są nowotwory. Mogą one dotyczyć układu krwionośnego – ziarnica, białaczki, chłoniaki – oraz mogą to być zmiany przerzutowe. Węzły chłonne regionalne są pierwszym miejscem, w którym pojawią się przerzuty. Dlatego powiększenie węzłów chłonnych utrzymujące się przez dwa tygodnie wymaga konsultacji lekarskiej. Jeśli są one twarde, tworzą tzw. pakiety, są nieprzesuwalne, istnieje duże prawdopodobieństwo nowotworu.
Są także miejsca, gdzie powiększenie węzłów jest zawsze podejrzane. Należą do nich węzły nadobojczykowe i pachowe; ich powiększenie może świadczyć o nowotworowym pochodzeniu. Diagnostyka nie zawsze jest łatwa. Czasem trzeba pobrać węzeł do badania histopatologicznego. Bywa też, że powiększone węzły chłonne stwierdza się w badaniu USG czy innych badaniach obrazowych. Zawsze wymagają one dokładniejszej diagnostyki.
Izabela Pakulska - lekarz
Idziemy nr 17 (346), 22 kwietnia 2012 r.
