Prace na wysokości należą do szczególnie niebezpiecznych. Upadek z wysokości jest bardzo często przyczyną wypadków, na ogół ciężkich lub śmiertelnych. Przygotowanie właściwej bariery chroniącej personel bywa kłopotliwe – zajmuje dużo czasu, a wykorzystywane materiały są coraz droższe i bywają używane wyłącznie jednorazowo.
Nad właściwym rozwiązaniem zagadnień związanych ze stosowaniem tymczasowych zbiorowych zabezpieczeń krawędzi budynków i budowli od kilku lat pracuje firma BETOMAX Polska oferując kompleksowy system SECUMAX. Pozwala on wypełnić założenia rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 6 lutego 2003 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy podczas wykonywania robót budowlanych (Dz. U. nr 47, poz. 401), które weszło w życie 19 września 2003 r. Stanowi ono, że osoby przebywające na stanowiskach pracy znajdujących się na wysokości co najmniej 1 m od poziomu podłogi lub ziemi, powinny być zabezpieczone przed upadkiem z wysokości poprzez stosowanie balustrad ochronnych. Obowiązkiem pracodawcy jest zapewnienie odpowiednich środków zabezpieczających polegających m.in. na stosowaniu urządzeń ochronnych takich jak osłony krawędzi (balustrady ochronne) oraz oznakowanie stref i miejsc niezabezpieczonych. Przepisy stanowią, że dla potrzeb zapobiegania wypadkom pierwszeństwo w stosowaniu powinny mieć środki ochrony zbiorowej (techniczne środki ochronne m.in. balustrady ochronne) nad środkami ochrony indywidualnej (szelki, linki).
Prace na wysokości należą do prac szczególnie niebezpiecznych, upadek z wysokości jest bardzo częstą przyczyną wypadków, na ogół ciężkich lub śmiertelnych. W Europie najczęstszą przyczyną wypadków śmiertelnych w sektorze budowlanym są upadki z wysokości. Powodują one ok. 43% wszystkich wypadków śmiertelnych. W roku 2010, zgodnie z danymi GUS, upadek był przyczyną ponad 30% wszystkich wypadków przy pracy, odnotowanych w Polsce. Wypadki przy pracy stanowią duże obciążenie finansowe dla każdego przedsiębiorstwa. W sektorze budowlanym koszty tych wypadków stanowią przeciętnie 4% rocznego obrotu. W 2008 roku straty z tytułu wypadków przy pracy przedsiębiorstw europejskich działających w tym sektorze szacowano na 19 miliardów euro. Inwestowanie w bezpieczeństwo pozwala przedsiębiorstwom nie tylko zapewniać właściwe warunki pracy personelu, ale również ograniczyć straty z tytułu wypadków przy pracy, co z kolei przyczynia się do wzrostu zysku z inwestycji.
Charakterystyka i zakres stosowania
System balustrad ochronnych SECUMAX firmy BETOMAX Polska przeznaczony jest do wykonywania tymczasowych zabezpieczeń bocznych na krawędziach budynków i budowli chroniących ludzi i mienie przed upadkiem z wysokości. Elementy stalowe wchodzące w skład systemu wykonywane są z atestowanych profili z użyciem sprawdzonych i powtarzalnych technologii. Wszystkie elementy zabezpieczone są trwałą powłoką antykorozyjną. Elementy drewniane stosowane w systemie balustrad ochronnych wykonane są z tarcicy iglastej, sortowanej wytrzymałościowo wg PN-EN 14081. Elementy w postaci poręczy górnej i dolnej oraz deski krawężnikowej wykonane są z tarcicy obrzynanej klasy nie niższej niż C-18, a ich wymiary wynoszą minimum 32 mm grubości i 150 mm szerokości. Wymiary desek zabezpieczających oraz klasa wytrzymałości (C-18) zostały dobrane tak, aby przy rozstawie słupków barierek spełniały wymagania normy PN-EN 13374. Wszystko to sprawia, że składowe systemu spełniają wysokie wymagania jakościowe gwarantujące długotrwałe użytkowanie.
Fot. BETOMAX Polska
Opis systemu SECUMAX
System obejmuje słupek barierki, przedłużki oraz komplet uchwytów mocujących, które umożliwiają montaż słupków i przedłużek do najczęściej spotykanych w warunkach budowy węzłów konstrukcyjnych. W zestawie znajdują się również deski i siatki zabezpieczające, z których wykonuje się poziome elementy bariery. System SECUMAX został przebadany w Instytucie Mechanizacji Budownictwa i Górnictwa Skalnego na zgodność z normą PN-EN 13374 uzyskując jednoznacznie pozytywną opinię.
Wykaz elementów systemu SECUMAX
1. Słupek barierki i przedłużki słupka
Słupek barierki stanowi podstawowy element systemu zabezpieczeń bocznych. Produkt ten spełnia wymogi wytrzymałościowe dla klasy A według normy PN-EN 13374, a także odpowiada wymogom bezpieczeństwa stawianym balustradom ochronnym. Według ww. normy klasa A definiuje wyroby do stosowania w przypadku występowania obciążeń statycznych. Słupek posiada automatyczny element zabezpieczający, który blokuje go w uchwycie i nie pozwala na jego przypadkowe wysunięcie z uchwytu montażowego. Jest on także wyposażony w haki do montażu poręczy ochronnych z desek o wymiarach przekroju poprzecznego 32×150 mm, a także ruchome zabezpieczenia przed przypadkowym wysunięciem desek do góry. Szerokość haka dostosowana jest do połączenia na zakład dwóch desek o szerokości 32 mm każda. Przedłużki słupka przeznaczone są do wydłużenia wysokości słupka barierki, tak aby poręcz górna znajdowała się (zgodnie z przepisami) na wysokości 1,1 m nad poziomem roboczym. Zastosowanie przedłużki słupka może być uzasadnione w przypadku montażu słupka w uchwycie bocznym (np. na biegach schodowych), a także uchwycie traconym.
Fot. BETOMAX Polska
2. Uchwyt uniwersalny
Zaciskowy uchwyt uniwersalny przeznaczony jest do stosowania na poziomych i pochyłych elementach konstrukcyjnych np. betonowych stropach, balkonach, wspornikach jak również na elementach drewnianych i stalowych.
Dzięki ruchomemu ramieniu uchwytu możliwe jest mocowanie go na elementach o grubości do 440 mm dla uchwytów w wersji podstawowej oraz na elementach o grubości do 1000 mm dla uchwytu uniwersalnego 1000.
3. Uchwyt CLIP oraz uchwyt pomostu roboczego
Uchwyt Clip oraz uchwyt pomostu roboczego umożliwiają wykonanie pomostu roboczego w miejscach, gdzie nie można zastosować systemowych rusztowań roboczych, a prace muszą być przeprowadzone w miejscach takich jak szyby windowe, kanały dolotowe. Maksymalne wymiary przekroju krawędziaków to 100×200 mm dla uchwytu Clip oraz szerokość 100 mm dla uchwytu pomostu roboczego.
4. Uchwyty wkręcane
Wkręcane uchwyty słupka umożliwiają montaż słupka barierki na poziomych oraz pionowych (uchwyt wkręcany boczny) powierzchniach roboczych np. stropie, spocznikach schodowych.
Montaż odbywa się poprzez wkręcenie uchwytu w osadzoną wcześniej w podłożu stalową kotwę wbijaną z gwintem wewnętrznym. Zaletą tego uchwytu jest montaż w dowolnym miejscu powierzchni poziomej, przy zachowaniu odległości kotwy od krawędzi.
5. Uchwyty do szalowania
Uchwyty do szalowania służą do mocowania słupka barierki z jednoczesną możliwością wykonania deskowania bocznego płyty stropowej. Słupki barierki zamontowane w tym uchwycie nie utrudniają w żaden sposób prac podczas zbrojenia oraz betonowania stropu, gdyż słupek barierki zamontowany jest poza szalunkiem bocznym stropu przy zachowaniu wszystkich wymogów BHP. Dodatkowo w uchwycie do szalowania nastawnym istnieje możliwość wykonania deskowania bocznego płyty stropowej lub deskowania wystającego elementu budynku poza lico ściany do 20 cm z jednoczesną możliwością uzyskania bocznej powierzchni pionowej pod kątem do 10°. Uchwyty do szalowania mocowane są do pionowych powierzchni ścian przy użyciu ściągów gwintowanych np. B 15 wraz z nakrętkami firmy BETOMAX, do tego celu mogą być wykorzystywane otwory pozostałe w ścianach po ściągach szalunków.
Fot. BETOMAX Polska
6. Uchwyt boczny
Dzięki bocznemu mocowaniu słupka barierki, zabezpieczenia nie utrudniają prac podczas murowania zewnętrznych ścian budynków, schodach lub innych powierzchniach roboczych. Powierzchnie robocze mogą być chronione do końca prac barierą ochronną, gdyż uchwyt przymocowany jest na powierzchni bocznej np. biegów schodowych, stropów.
7. Uchwyty dźwigarkowe
Uchwyt dźwigarkowy przeznaczony jest do montażu słupka barier ochronnych na dźwigarkach deskowań systemowych o wysokości montażowej do 24 cm. Uchwyt dźwigarkowy może być również montowany na profilach stalowych i kantówkach drewnianych o szerokości do 10 cm i maksymalnej wysokości 24 cm. Zaletą tego uchwytu jest możliwość ustawienia zabezpieczeń bocznych na dźwigarkach już na etapie wykonywania deskowania np. stropów. Uchwyt dźwigarkowy śrubowy montowany jest wyłącznie do półki górnej dźwigarka. Uchwyt dźwigarkowy do szalowania może być również ważnym elementem systemu szalunkowego pionowego płyty/stropu. Posiada on płytę umożliwiającą przybicie desek szalunkowych.
8. Uchwyt do prefabrykatów
Uchwyt do prefabrykatów przeznaczony jest do stosowania na prefabrykowanych elementach płytowych stropów zespolonych np. stropów filigran. Zastosowanie tego uchwytu umożliwia montaż barierek ochronnych już w momencie ułożenia pierwszej płyty stropowej i pozostawienie ich do momentu betonowania stropu.
9. Uchwyt wbijany
Uchwyt wbijany ułatwia wykonanie ochronnej balustrady w sąsiedztwie prac ziemnych, głównie wykopów. Element ten jest osadzany w gruncie nośnym w odległości minimum 1000 mm od krawędzi wykopu z użyciem specjalnego pobijaka. Uchwyt wyposażono w hak deski krawężnikowej, która tak jak w przypadku innych elementów systemu SECUMAX musi być prawidłowo zamocowana. Dodatkowo w tulei uchwytu wykonano na wskroś otwór, by ułatwić demontaż elementu (wyciągnięcie z gruntu).
10. Uchwyt tracony
Uchwyt tracony przeznaczony jest do mocowania na poziomej wewnętrznej powierzchni deskowania płyty stropowej lub innego elementu konstrukcyjnego. Składający się z trzech części uchwyt przytwierdzamy z użyciem wkrętów lub gwoździ pomiędzy prętami zbrojeniowymi. Wysokość rurki uchwytu dobieramy w zależności od przewidywanej grubości elementu konstrukcyjnego np. stropu. Wykorzystanie uchwytu możliwe jest po osiągnięciu przez komponent betonowy bądź żelbetowy nośności projektowej. Uchwyt ten wymaga stosowania przedłużki słupka, by wysokość górnej balustrady wynosiła minimum 1.1 m.
11. Uchwyt wkręcany mostowy
Uchwyt ten stosowany jest do zabezpieczeń krawędzi obiektów inżynierskich, w których przewidziano bariery energochłonne, barieroporęcze lub barierki szczebelkowe mocowane z użyciem śrub kotwionych o rozstawie 70 mm. Wykorzystanie barierek ochronnych w celu zabezpieczenia krawędzi mostów, wiaduktów czy wysokich nasypów umożliwia bezpieczne wykonywanie wszelkich prac, aż do czasu montażu barier stałych.
12. Uchwyt do grodzic
Uchwyt do grodzic osadzany jest na krawędzi grodzicy wykorzystywanej do realizacji głębokich wykopów. Z powodzeniem można go montować na grodzicach o grubości ścianki od 5 mm do 16 mm. Rozstaw uchwytów tak jak w przypadku pozostałych składowych systemu SECUMAX powinien wynosić maksymalnie 2000 mm.
13. Uchwyt przeciwwagowy
Budowa uchwytu przeciwwagowego pozwala na montowanie tymczasowej bariery ochronnej na krawędzi bez stosowania łączników takich jak kotwa czy śruba oraz bez ingerencji w podłoże – uchwyt wbijany. Z użyciem czterech standardowych bloczków betonowych zgodnych z PN-EN 771-3 o masie własnej minimum 23 kg uchwyty przeciwwagowe stają się stabilną podstawą zrealizowanej balustrady wykonanej praktycznie w dowolnym miejscu budynku lub budowli. Po wykorzystaniu uchwytu można z powodzeniem przenosić go w inny obszar wymagający zabezpieczenia.
14. Siatka i deska zabezpieczające
Jako integralny element systemu SECUMAX siatka i deska stanowią podstawę do wykonania balustrady zgodnie z wymaganiami normy PN-EN 13374 oraz PN-EN 12811-1. Pozwala to zabezpieczyć krawędzie powierzchni roboczych do wysokości 1.1 m włącznie.
W skład systemu wchodzą jeszcze kosze transportowe, uchwyt do szybów windowych, uchwyt „stopa”, uchwyt do przewodów, uniwersalny profil ochrony i osłonka PCV na pręty zbrojeniowe.
Mariusz Janusz-Bielecki
BETOMAX Polska S.A.
Źródło: Budownictwo monolityczne, nr 1 (8) 2012
