Drogi betonowe

Od wielu lat zarówno w Polsce jak i na całym świecie obserwuje się dynamiczny wzrost ruchu samochodowego. W przeciągu ostatniego dziesięciolecia na drogach międzynarodowych średni ruch dobowy wzrósł 2-krotnie. Szacuje się, że z 6 tys. do 12 tys. pojazdów na dobę. Są również takie odcinki dróg, na których natężenie ruchu znacznie przekracza poziom 20 tys. pojazdów na dobę. To zjawisko potwierdzają generalne pomiary ruchu, które są systematycznie prowadzone przez administrację drogową. Przy takim wzroście natężenia ruchu drogowego, drogi w naszym kraju uległy zniszczeniu. Dość częstym zjawiskiem są koleiny, które powstają w wyniku jazdy przeciążonych samochodów ciężarowych, szczególnie w okresie letnim. Asfalt po nagrzaniu przez słońce jest bardziej podatny na odkształcenia. Coraz bardziej odczuwalny jest brak dróg dwujezdniowych. Lekarstwem na coraz większe obciążenie polskich dróg mogą być nawierzchnie betonowe. W budownictwie drogowym stosowane są trzy rozwiązania konstrukcyjne nawierzchni: podatne – asfaltowe, półsztywne – warstwy podbudowy wykonane są z chudego betonu lub stabilizowane cementem i nawierzchnie sztywne, czyli betonowe. Najczęściej stosowane są dwa rozwiązania: nawierzchnie podatne i sztywne. Zrozumienie problematyki budowy trwałych nawierzchni autostradowych widać wyraźnie u naszych sąsiadów na zachodzie i południu. W Niemczech systematycznie zmienia się stosunek dróg o nawierzchni betonowej do asfaltowej, na korzyść betonowej (ponad 60%). Podobnie wygląda sytuacja w Czechach, gdzie około 65% nowych autostrad posiada już nawierzchnie betonowe. Jako kolejne przykłady państw europejskich, gdzie systematycznie wzrasta udział dróg betonowych, można podać np.: Austrię i Wielką Brytanię (50%). W Belgii autostrady betonowe stanowią 40%, natomiast drogi lokalne wybudowane w technologii betonowej to ok. 60%.


Dlaczego betonowe?

Wiele aspektów przemawia za tym właśnie wyborem rodzaju nawierzchni. Najważniejsze zalety nawierzchni betonowych to:
 

• większa trwałość,
• brak zjawiska koleinowania,
• większe bezpieczeństwo,
• niższy koszt eksploatacji,
• dostępność krajowych surowców,
• możliwość recyklingu,
• a nawet zapewnienie niższego poziomu hałasu.

Trwałość nawierzchni betonowych (wydłużony okres pomiędzy remontami) jest przeciętnie 2,5 do 3,5 razy większa niż asfaltowych. Przy zastosowaniu nowych technologii betonu wysokowytrzymałościowego można osiągnąć nawet ok. 7 razy większą trwałość. Z danych niemieckich wynika, że po 23 latach użytkowania tylko 5% nawierzchni betonowych wymaga napraw.Dla nawierzchni asfaltowych wskaźnik ten wynosi od 80 do 100%. Niezwykle istotną cechą jest brak zjawiska koleinowania, zapewniony dzięki takim właściwościom jak odporność na czynniki atmosferyczne (wysoka temperatura, zamarzanie/odmarzanie), a także ze względu na odporność nawet na bardzo wysokie obciążenia osi. Przy nowoczesnych rozwiązaniach gwarantowana jest nawet 30–40-letnia żywotność nawet przy obciążeniach 13 ton/oś. Nieznacznie wyższy koszt budowy betonowych dróg jest bardzo szybko rekompensowany przez niski koszt późniejszego ich utrzymania. Oblicza się, że już w przypadku obciążenia ruchem na poziomie 20 tys. pojazdów na dzień zdecydowanie opłaca się budować nawierzchnie betonowe. Należy jednak pamiętać, że wielokrotnie już na etapie inwestycji nawierzchnia betonowa jest tańsza. Co ciekawe, nowe rozwiązania nawierzchni betonowych wykazują nawet niższy poziom hałasu niż autostrady asfaltowe. Istnieje możliwość całkowitego i bezpiecznego recyclingu betonu. Odpady bitumiczne są trudne do powtórnego wykorzystania – zawierają szkodliwe związki węglowodorów aromatycznych. Ponadto, z punktu widzenia zapewnienia surowców do budowy dróg, Polska dysponuje wszystkimi surowcami (cement, kruszywa) niezbędnymi do wykonania dobrych, sztywnych nawierzchni betonowych. To z polskich cementów i kruszyw wykonano znaczną część sieci autostrad na terenach byłej NRD. Nie ma natomiast polskich asfaltów w ilościach gwarantujących odpowiednią jakość nawierzchni (import jest w tym wypadku konieczny).

Koszty – co się opłaca?

W celu porównania kosztów budowy nawierzchni drogowych podatnych (asfaltowych) i sztywnych (betonowych) Stowarzyszenie Producentów Cementu dokonało analizy porównawczej wykonania nawierzchni drogowych dla kategorii ruchu od KR1 (ruch lekki) do KR6 (ruch ciężki) wraz z uwzględnieniem różnych rozwiązań konstrukcyjnych. Bazą kosztorysową dla cen materiałów, sprzętu i robocizny jest baza cenowa pochodząca z cennika Sekocenbud, która jest powszechnie wykorzystywana do kosztorysowania robót drogowych, m.in. przez Generalną Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad. W kosztorysach wykorzystano aktualne ceny materiałów i sprzętu z III kwartału 2009 roku. Porównania kosztów budowy nowych nawierzchni drogowych w technologii asfaltowej i betonowej wskazują, że w przypadku kategorii ruchu KR1 ceny budowy nawierzchni betonowych są nieznacznie wyższe od nawierzchni asfaltowych. Dla kategorii ruchu KR2 koszty budowy są porównywalne, a począwszy od kategorii ruchu KR3 nawierzchnie betonowe są zdecydowanie najtańszym rozwiązaniem konstrukcyjnym. Potwierdzeniem powyższych wyliczeń kosztorysowych są rzeczywiste koszty budowy nawierzchni betonowej w gminie Ujazd z roku 2006. W przeliczeniu na powierzchnię 1 m2 nawierzchni betonowej cena wyniosła 95,45 PLN, dla porównania cena nawierzchni asfaltowej (również w gminie Ujazd), która eksploatowana jest w tych samych warunkach, wyniosła 91,83 PLN. W obu przypadkach koszty budowy są porównywalne, z tą różnicą, że wykonawca udzielił gwarancji 10 lat dla nawierzchni betonowej, natomiast dla nawierzchni asfaltowej okres gwarancyjny wynosi 5 lat.


Opracowano na podstawie materiałów Stowarzyszenia Producentów Cementu

Źródło: Budownictwo Monolityczne 1/2011