Akcesoria do prac żelbetowych, a trwałość budowli

W nowoczesnym budownictwie przywiązuje się dużą wagę do jakości, a jednocześnie wzrost kosztów robocizny wymusza stosowanie nowych rozwiązań systemowych, czyli takich, przy których sprzęt może z powodzeniem zastąpić pracę ludzkich rąk. Takie warunki wystąpiły już wiele lat temu w krajach wysoko uprzemysłowionych i na ogół stamtąd pochodzą sprawdzone w praktyce rozwiązania. Jednak jeszcze nie wszystkie one są znane projektantom oraz wykonawcom robót konstrukcyjno- budowlanych w tym zakresie. Wśród produktów, które mają znaczący wpływ na jakość oraz trwałość żelbetowych elementów budowlanych można wyróżnić: elementy dystansujące zbrojenie (dystanse), złącza służące do połączeń prętów zbrojeniowych, elementy do szalunków jak listwy fazujące, a także produkty, które służą do uszczelnienia przerw roboczych i dylatacyjnych.

Otulina prętów zbrojeniowych

Otulina zbrojenia jest to odległość od zewnętrznej powierzchni zbrojenia (włączając w to pręty rozdzielcze i strzemiona) do najbliższej powierzchni betonu. Przyjęta grubość otulenia zbrojenia ma do spełnienia trzy ważne zadania:

• zapewnienie trwałości zbrojenia dzięki wystarczająco grubej i szczelnej warstwie betonu, która w czasie eksploatacji w odpowiednim stopniu zapobiega korozji;
• zapewnienie przenoszenia sił między zbrojeniem a betonową powłoką dzięki przyczepności ze wszystkich stron;
• zapewnienie trwałości, ognioodporności przez opóźnianie podnoszenia się temperatury pokrytej betonem stali zbrojeniowej wskutek ognioodporności powierzchni betonu.

Otulenie zbrojenia ma wpływ na nośność konstrukcji ale przede wszystkim w znacznej mierze decyduje o trwałości konstrukcji. Trwałość konstrukcji jest zazwyczaj określana na 50 lat dla zwykłych obiektów budowlanych i 100 lat dla konstrukcji inżynierskich i mostowych. Stwierdzenie, że większa część wszystkich obecnych napraw betonu wynika z uszkodzeń korozyjnych lub, inaczej mówiąc, z wielowiekowego użytkowania konstrukcji żelbetowych przy niedostatecznym otuleniu zbrojenia, skłaniają do znacznego zwiększenia dotychczas obowiązującej grubości otulenia. Grubość otuliny zależy z jednej strony od grubości prętów zbrojeniowych, z drugiej zaś od bezpośrednich wpływów warunków zewnętrznych (klasy środowiska). Istotne jest zatem, czy element betonowy znajduje się na przykład wewnątrz budowli, czy też na zewnątrz, czy jest narażony na stałe lub okresowe działanie wody, czy ma kontakt ze szkodliwymi substancjami chemicznymi. Chcąc zabezpieczyć pręty przed korozją należy tak dobrać grubość otuliny zbrojenia, wliczając pręty rozdzielcze, strzemiona, aby wartości nie były mniejsze od wartości obowiązujących w przepisach wg tzw. klas ekspozycji.

Dystanse

Podkładki dystansowe popularnie nazywane dystansami służą do zapewnienia odpowiedniej odległości pomiędzy prętami, a deskowaniem w celu umożliwienia odpowiedniej współpracy betonu ze stalą oraz zabezpieczenia jej przed korozją. Aby zapewnić otulinę o odpowiedniej grubości i szczelności, w momencie montażu dystanse muszą:

• wykazywać odpowiednie obciążenie dopuszczalne i stabilność – w zależności od działających obciążeń i warunków pogodowych, zwłaszcza temperatury;
• pozwalać się pewnie montować na zbrojeniu;
• mieć możliwie niewielki stopień odsprężania, aby po rozszalowaniu nie doszło do odpryskiwania znajdującej się blisko powierzchni warstwy betonu;
• mieć taki kształt, aby beton mógł otoczyć je ze wszystkich stron i wskutek zainstalowania dystansu nie doszło do rozwarstwiania się betonu z dystansem;
• mieć odpowiednią odporność na alkaliczność betonu;
• zostać wyprodukowane z materiału odpornego na korozję;
• zostać wyprodukowane z materiału, który nie przyczynia się do rdzewienia zbrojenia.

Najpowszechniej używane są podkładki z tworzyw sztucznych, gdyż nie przysparzają większych kłopotów w transporcie, są lekkie, nie nasiąkają wodą i nie mają skłonności do łamania. Dystanse z tworzywa wykazują jednak znaczne odkształcenia w wyższych temperaturach. Nie powinno ich się stosować w konstrukcjach narażonych na działanie wysokich temperatur oraz na bezpośrednie wpływy atmosferyczne, na przykład w budownictwie mostowym oraz elewacjach budynków. Ze względu na różny współczynnik rozszerzalności cieplnej i brak należytej przyczepności powstaje pomiędzy podkładką a betonem mikroskopijna szczelina umożliwiająca penetrację wilgoci i korozję zbrojenia. W pozostałych typach obiektów na przykład budownictwie mieszkaniowym gdzie nie występuje tak bezpośrednie działanie warunków atmosferycznych dystanse z tworzyw sztucznych są bardzo popularne. W przypadku narażenia na działanie ekstremalnie wysokiej temperatury (pożar), ulegają one stopieniu. Ze względu na fakt, że grubość podkładki dystansowej w stosunku do grubości otuliny jest niewielka oraz udział procentowy dystansów w stosunku do ogólnej powierzchni z betonu jest znikomy, wkładki tego typu nie wpływają negatywnie na ochronę stali zbrojeniowej. Problem z topieniem się dystansów podczas pożaru nie występuje w przypadku zastosowania dystansów na bazie cementu (betonowe i włóknobetonowe). Podkładki z betonu lanego, są podatne na kruszenie, dlatego często zbroi się je drutem. Lepszym rozwiązaniem jest zbrojenie betonu włóknami na przykład polipropylenowymi, dzięki czemu uzyskuje się dystanse włóknobetonowe bardziej odporne na ściskanie i mniej kruche, a przy tym charakteryzujące się większą dokładnością wykonania. Podkładki z betonu oraz włóknobetonu mają tę zaletę, że nie są podatne na odkształcenia nawet przy dużych obciążeniach (jak ma to miejsce w dystansach z tworzyw sztucznych) oraz można je stosować bez ograniczeń w obiektach narażonych na działanie wysokiej temperatury i zmiennych warunków atmosferycznych.

Uszczelnienia

Bardzo istotnym problemem wpływającym na jakość, a przede wszystkim trwałość budowli jest uszczelnienie przerw dylatacyjnych oraz przerw roboczych. Nieszczelne połączenia dwóch elementów budowlanych, w bardzo krótkim czasie użytkowania budynku powodują spękanie oraz niszczenie warstw licowych konstrukcji. Wszystkie z tych newralgiczych miejsc, można w doskonały sposób zabezpieczyć. Przemyślany i zaplanowany wybór rodzaju uszczelnienia już na etapie projektowania, a później właściwe wykonanie go na placu budowy znacząco przedłuża trwałość budynku oraz poprawia jego walory estetyczne. Z szerokiej gamy produktów do uszczelnień na uwagę głównie zasługują blachy uszczelniające (np. Duxpa – Fugenblech), taśmy pęczniejące, węże iniekcyjne, taśmy z PVC oraz rury uszczelniające do tworzenia kontrolowanych rys skurczowych (dylatacyjnych). Rura skurczowa dzięki swojej konstrukcji zapewnia uszczelnienie powstającej przerwy, a dodatkowo pozwala na jednolite, nieprzerwane wykonanie długich ścian bez konieczności osłabiania ich nośności, gdyż zbrojenie pozostaje ciągłe, nieprzerwane.

Łączniki zbrojeniowe

Jakość wykonanej konstrukcji żelbetowej często wiąże się z zastosowaniem elementów łączących zbrojenie. Łączniki konstrukcyjne zapewniają mobilny postęp robót dzięki zastosowaniu gotowych elementów wykonywanych w zakładach produkcyjnych, gdzie istnieje możliwość dokładniejszego wykonania, posiadają właściwe parametry techniczne, nie zawsze możliwe do wykonania w warunkach na budowie. Inną zaletą złączy zbrojeniowych jest wymierna oszczędność czasu realizacji. Doskonałym przykładem łączników pozwalających na oszczędność czasu wykonania połączenia oraz oszczędności np. czasu wynajmu szalunków, są łączniki odginane (Dumbo – Stahl). Łączniki te pozwalają na wykonywanie połączeń ściany – ze ścianą oraz ściany – z płytą stropową z zachowaniem nośności wykonywanych elementów.

Źródło: Redakcja