Zakończył się proces modernizacji śluz Rudziniec i Kłodnica na Kanale Gliwickim. Obydwie realizacje, na zlecenie Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Gliwicach, wykonała Skanska. Wartość zadań to blisko 54 mln zł brutto. Projekty są współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko.
"Za sprawą szerokiego zakresu przeprowadzonych robót zwiększyło się bezpieczeństwo ruchu na Kanale Gliwickim, sprawność obiektów i ich niezawodność, co było priorytetem realizacji projektu. Równolegle trwają prace o podobnym zakresie na śluzach w Łabędach i Dzierżnie, a aktualizowane są dokumenty projektowe dwóch pozostałych śluz Kanału Gliwickiego" - informuje Stanisław Gruszczyński, zastępca Dyrektora ds. Utrzymania Wód w RZGW w Gliwicach i Measured Authorised Officer projektu.
Kanał Gliwicki wybudowany został w latach 1934 - 1938, w miejsce istniejącego od początku XIX wieku Kanału Kłodnickiego. Jest drogą wodną łączącą rzekę Odrę z Gliwicami w Górnośląskim Okręgu Przemysłowym. Jego długość to 40,60 km, maksymalna głębokość 3,50 m, a różnica poziomów wody na początku i końcu kanału wynosi 43,60 m.
Początek kanału znajduje się w Kędzierzynie-Koźlu na 98. kilometrze rzeki Odry, natomiast koniec w basenie portowym Portu Gliwice. Kanał przebiega przez województwa opolskie i śląskie. Kanał został podzielony stanowiskami śluzowymi na 6 odcinków: Kłodnica, Nowa Wieś, Sławięcice, Rudziniec, Dzierżno i Łabędy.
Rudziniec
Śluza Rudziniec jest trzecią z sześciu śluz na Kanale Gliwickim i pierwszą w granicach administracyjnych woj. śląskiego. Ma 71,5 m długości, 12 m szerokości, 6,25 m spadu, zaś wysokość ścian wynosi ponad 10 m. Obiekt jest dwukomorową śluzą bliźniaczą. Głowy górne śluzy po stronie północnej i południowej to monolityczne konstrukcje żelbetowe, pomiędzy którymi przebiega kanał łącznikowy zamykany zasuwą, służący do oszczędnościowego śluzowania. Ściany komór wykonane są z tzw. larsenów, jako ścianki szczelne. Zarówno górne jak również dolne wrota poruszane są mechanicznie za pomocą napędu elektrycznego. Awanporty - miejsca, w którym jednostki oczekują na śluzowanie, wyposażone są w wyremontowane stalowe pale (tzw. dalby).
Skanska przebudowała i wyremontowała na śluzie w Rudzińcu odcinki awanportów, komór śluzy oraz zajęła się rekonstrukcją betonów głów dolnych i górnych wraz z dnem śluzy. Wykonała również remont części podziemnej i nadziemnej budynku sterowni oraz czterech maszynowni zlokalizowanych na głowach śluzy. Powstała nowa konstrukcja komory wlotowej wraz z kanałem obiegowym i dwa pomosty w awanporcie dolnym umożliwiające załogom zejście na ląd z punktami poboru wody i energii. "Prace na tym obiekcie obejmowały remont zarówno północnej, jak i południowej komory śluzy. Aby rozpocząć remont konieczne było wykonanie gródz budowlanych, umożliwiających przebudowę i remont poszczególnych elementów śluzy" - informuje Łukasz Then, Menadżer Projektu, Skanska.
Roboty objęły ponadto remont elementów konstrukcji umożliwiającej śluzowanie wraz z istniejącymi mechanizmami napędowymi. Obiekt wyposażono w nowoczesną instalację elektryczną, teletechniczną i elektroniczną. Do jej wykonania zużyto ponad 18 km kabli i światłowodów. Śluza zyskała nowy system monitoringu i elektronicznego sterowania.
Oprócz prac bezpośrednio na śluzie Skanska wykonała również sieć dróg i nawierzchni wokół obiektu oraz poprowadziła nowe przyłącza kanalizacyjne i wodociągowe. Wzmocniono grunt i uporządkowano teren wzdłuż budowli.
Spektakularna operacja inżynierska
W trakcie remontu północnej komory śluzy zamontowane zostały olbrzymie wrota, ważące w sumie 88 ton, na co składały się 4 skrzydła: dwa po 27 ton i dwa po 17 ton. "Skrzydła przyjechały na budowę w kilku częściach i zostały zespawane w jedną konstrukcję już na miejscu. Ich montaż na śluzie odbył się za pomocą żurawia samochodowego o udźwigu maksymalnym 300 ton" - informuje Maciej Kupis, Inżynier Budowy, Skanska. Identyczną czynność z powodzeniem wykonano na komorze południowej montując bliźniacze wrota. Zadaniem wrót jest szczelne zamknięcie komory na czas śluzowania, tj. obniżenia lub podniesienia poziomu zwierciadła wody w komorze. Wrota mają ponad 10 m wysokości na głowie dolnej i ponad 6 m wysokości na głowie górnej, są poruszane mechanicznie za pomocą napędu elektrycznego, wyposażone w specjalne uszczelnienia oraz segmenty umożliwiające przepuszczanie wody bez otwierania wrót.
Obiekt w liczbach
- 71,5 m - długość użyteczna komory śluzy,
- 12 m - szerokość obiektu,
- 6,25 m - różnica poziomów wody,
- 10 m - wysokość ścian obiektu,
- 500 ton stali zastosowano na śluzie,
- 18 km kabli i światłowodów,
- 176 ton - waga zamontowanych wrót.
Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Gliwicach położył duży nacisk na to, by prace modernizacyjne nie uniemożliwiały żeglugi po Kanale Gliwickim. "Z drogi wodnej korzystają armatorzy barek i choć niegdyś ruch po wodach Kanału był ożywiony, dziś również nierzadkim widokiem są statki pływające między Gliwicami i Kędzierzynem Koźlem. Dlatego zależało nam, by tak logistycznie zaplanować harmonogram robót, żeby żegluga mogła się odbywać jedną komorą. W połączeniu z priorytetem - zapewnieniem bezpieczeństwa korzystających z Kanału, pracowników śluzy i zatrudnionych przy realizacji kontraktu, nie było to łatwe zadanie" - zaznacza Stanisław Gruszczyński, Dyrektor ds. Utrzymania Wód RZGW w Gliwicach. "Mimo szerokiego spektrum różnych zagrożeń z sukcesem zakończyliśmy roboty, konsekwentnie realizując nasz cel - "zero wypadków" - podkreśla Damian Dryś, Kierownik Robót, Skanska. Wartość kontraktu to ponad 32,6 mln zł brutto
Kłodnica
Położona w miejscowości Kędzierzyn-Koźle Śluza Kłodnica jest pierwszą z sześciu śluz na Kanale Gliwickim i należy do największych w Polsce. Wysokość piętrzenia wody sięga tu 10 m. Napełniona komora mieści ok. 10 000 m³ wody, jej długość wynosi 71,8 m, zaś wysokość ścian ponad 14 m.
Zakres prac
Prace, których głównym wykonawcą była Skanska, również obejmowały remont komory północnej śluzy wraz z modernizacją, mającą na celu zastąpienie wyeksploatowanych rozwiązań technicznych nowymi technologiami. Mechaniczne elementy napędu segmentu oraz zasuwy zostały zastąpione hydrauliką siłową. "Śluzowanie" odbywać się teraz będzie poprzez nowoczesny pulpit sterowniczy wyposażony w odpowiedni system komputerowy, do którego automatycznie przekazywane będą informacje na temat poziomów wody dolnej, wody w komorze oraz wody górnej" - informuje Wojciech Bury, Menadżer Projektu, Skanska.
Śluza Kłodnica przedstawia istotną wartość historyczną. Dlatego też RZGW w Gliwicach zachowało elementy wyposażenia śluzy, które jako tzw. "świadek historii" zostały wyeksponowane na terenie obiektu.
W ramach zadania naprawiono także elementy konstrukcyjne komory północnej, wykonano remont nabrzeży i przepompowni wraz z nowym rurociągiem oraz wymianą agregatu pompowego. Prace objęły również remont budynku technicznego maszynowni, budowę budynku socjalnego i dwóch pomostów, a także montaż systemu monitoringu, zliczania jednostek pływających oraz wykrywania obiektów zbliżających się do wrót. W ramach zadania wyremontowano i zbudowano drogi na terenie śluzy. Pojawiło się również oświetlenie drogi dojazdowej i w rejonie budynku socjalnego. Wartość zadania to blisko 21 mln zł brutto.
Doświadczenie hydrotechniczne
Skanska od lat realizuje prace z zakresu budowy śluz, kanałów, jazów i stopni wodnych. Najwięcej takich projektów związanych jest z Wisłą. Do tej pory Skanska wybudowała stopnie wodne Dwory, Smolice i Dąbie, zrealizowała też kanał Łączany - Skawina. Jednym z najciekawszych projektów z tego zakresu budownictwa był remont zabytkowej XIX-wiecznej śluzy w Kędzierzynie-Koźlu na Starej Odrze. Prace miały na celu zachowanie tego interesującego zabytku hydrotechniki o konstrukcji kamienno-drewniano-ceglano-betonowej.
Wśród projektów hydrotechnicznych wykonanych przez Skanska znajdują się także największe polskie zapory i zbiorniki oraz elektrownie wodne (np. Zespół Zbiorników Wodnych Czorsztyn-Niedzica - Sromowce Wyżne wraz z elektrowniami, trwająca budowa zbiornika Świnna Poręba). Firma wykonuje również prace związane z ochroną przeciwpowodziową i regulacją rzek. Ma na swoim koncie rozbudowę m.in. kanału środkowego Odry, budowę stacji pomp Wiślinka oraz odbudowę i modernizację koryta rzeki Oława.
Źródło i zdjęcie: Skanska
