Osobom, które znalazły się w trudnej sytuacji życiowej, można pomagać na rożne sposoby. Zajmują się tym instytucje państwowe, fundacje czy stowarzyszenia. Jedną z form udzielania pomocy jest zorganizowanie zbiorki publicznej w konkretnym celu. Zasady jej przeprowadzania określa ustawa oraz rozporządzenie.
Zbierać publicznie ofiary w gotowce lub naturze można tylko na podstawie pozwolenia. Pozwolenie na zbiorki na terenie gminy wydaje wójt, burmistrz albo prezydent miasta, odpowiednio starosta w powiecie, a w województwie – wojewoda. Jeżeli obejmuje ona więcej niż jedno województwo, pozwolenie wydaje minister ds. wewnętrznych. Można przeprowadzić zbiórkę z przeznaczeniem przede wszystkim na cele religijne, państwowe, oświatowe, zdrowotne, kulturalno-społeczne i społeczno-opiekuńcze. Nie można jednak organizować jej w interesie osobistym. O pozwolenie na zbiórkę publiczną mogą starać się np. stowarzyszenia czy fundacje albo komitety organizowane do przeprowadzenia określonego celu. Cel zbiorki w każdym przypadku powinien być zgodny ze statutem tej instytucji bądź z aktem organizacyjnym komitetu. Udział w zbiórce publicznej mogą brać wyłącznie członkowie instytucji, która ją organizuje lub zaproszone przez tę instytucję. Dzieci – jeżeli przeprowadzają zbiórkę na rzecz organizacji pożytku publicznego w rozumieniu przepisów o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, pod nadzorem osób pełnoletnich odrębnie upoważnionych przez tę organizację.
Zasad dotyczących zbiorek publicznych nie stosuje się m.in. do zbierania ofiar na cele religijne, kościelną działalność charytatywno- opiekuńczą, naukową, oświatową i wychowawczą oraz utrzymanie duchownych i członków zakonów. Warunkiem jest jednak to, żeby odbywały się w obrębie terenów kościelnych, kaplic oraz w miejscach i okolicznościach zwyczajowo przyjętych w danej okolicy i w sposób tradycyjnie ustalony. Natomiast zgodę na przeprowadzenie zbiorki wśród młodzieży szkolnej w szkole wydaje dyrektor tej szkoły.
Osoby, które kwestują na dany cel, muszą mieć tak zabezpieczone puszki albo skarbony, aby ich otwarcie i wyjęcie zawartości było niemożliwe bez widocznego naruszenia zabezpieczenia. Muszą być one ponumerowane oraz zaopatrzone w nazwę przeprowadzającego zbiórkę publiczną oraz jego adres. Kwestujący muszą również posiadać legitymację, która powinna zawierać: numer kolejny, nazwę przeprowadzającego zbiórkę i jego adres, cel zbiorki publicznej, nazwę organu, który udzielił pozwolenia, numer i datę wydanego pozwolenia, fotografię osoby przeprowadzającej zbiórkę publiczną, jej imię, nazwisko i adres oraz określenie terminu ważności legitymacji. Legitymacja powinna być podpisana przez osoby uprawnione do reprezentowania przeprowadzającego zbiórkę publiczną i potwierdzona pieczęcią tej instytucji. W przypadku zaś osób małoletnich – również imię i nazwisko osoby pełnoletniej, odrębnie upoważnionej do nadzoru nad małoletnim.
Organizacje, które przeprowadzają zbiorki, muszą następnie rozliczyć się z zebranych pieniędzy lub przedmiotów oraz z tego, czy zebrane środki zostały przeznaczone na cel określony w wydanym pozwoleniu. Dokumentację muszą przechowywać przez dwa lata.
Za przeprowadzenie zbiorki publicznej bez zezwolenia lub wbrew jego warunkom grozi kara grzywny. Można również orzec przepadek przedmiotów uzyskanych ze zbiorki przeprowadzonej wbrew warunkom zezwolenia. Przepadek jest obowiązkowy, jeżeli zbiórkę przeprowadzono bez zezwolenia. Wszystkie przedmioty objęte przepadkiem są następnie przekazywane instytucji pomocy społecznej lub kulturalno-oświatowej.
Edyta Pisarczyk
Idziemy nr 38 (315), 18 września 2011 r.
Autorka jest aplikantem radcowskim
