Urlop wychowawczy to uprawnienie przysługujące wyłącznie osobom zatrudnionym na podstawie umowy o pracę.
Jest to okres przerwy w zatrudnieniu, w czasie którego rodzice decydują się poświęcić na wychowywanie dziecka. Dodatkowo jest to okres, przez który są naliczane składki na ubezpieczenie emerytalne oraz składka na ubezpieczenie zdrowotne. Zatem jest to okres mający odzwierciedlenie w wysokości przyszłej emerytury oraz uprawniający do nieodpłatnych świadczeń zdrowotnych.Od 1 września 2013 roku podobne uprawnienie uzyskały osoby wykonujące pracę na innej podstawie niż umowa o pracę, jeżeli zdecydują się na rezygnację z dotychczasowej pracy na rzecz wychowywania dziecka. Składki na ubezpieczenie emerytalne i rentowe oraz składkę na ubezpieczenie zdrowotne za te osoby będą naliczane i finansowane ze środków budżetu państwa, przez maksymalnie trzy lata.
Chodzi więc o osoby, które sprawują opiekę nad dzieckiem własnym lub swojego małżonka lub dzieckiem przysposobionym, przez okres do trzech lat, nie dłużej jednak niż do ukończenia przez nie 5. roku życia. Natomiast osoby wychowujące dziecko, które z powodu stanu zdrowia potwierdzonego orzeczeniem o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności wymaga osobistej opieki tej osoby, uzyskują tytuł do ubezpieczeń przez okres do sześciu lat, nie dłużej jednak niż do ukończenia przez dziecko 18. roku życia.
Warunkiem uzyskania tytułu do ubezpieczeń z tytułu opieki nad dzieckiem jest co najmniej sześciomiesięczny okres prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej, innej działalności, współpracy przy mniej albo wykonywania pracy na podstawie umowy zlecenia. Do tego okresu zalicza się również pobieranie zasiłku macierzyńskiego. Osoba, która zaprzestanie albo zawiesi wykonywanie działalności gospodarczej, świadczenia pracy na podstawie umowy zlecenia, może wystąpić do ZUS o objęcie jej ubezpieczeniem emerytalnym, rentowym oraz zdrowotnym. Zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych oraz naliczania składki za cały okres podlegania ubezpieczeniom będzie dokonywał ZUS.
Podstawę wymiaru składek emerytalnej i rentowych będzie stanowiło w przypadku działalności gospodarczej albo współpracy kwota 60 proc. prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego przyjętego do ustalenia kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek. W takiej samej wysokości składki będą naliczane w przypadku zleceniobiorców, z tym ograniczeniem, iż nie mogą one przekroczyć przeciętnej miesięcznej kwoty stanowiącej podstawę wymiaru składek w okresie sześciu miesięcy kalendarzowych poprzedzających okres sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem i nie może być niższa niż 75 proc. kwoty minimalnego wynagrodzenia.
Podstawę wymiaru składki zdrowotnej natomiast stanowi kwota odpowiadająca wysokości specjalnego zasiłku opiekuńczego przysługującego na podstawie przepisów o świadczeniach rodzinnych. Zgłoszenie do ubezpieczenia zdrowotnego uprawnia jednak, niezależnie od wysokości opłacanej składki, do nieodpłatnych świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.
 | Edyta Pisarczyk |
