Nie wszyscy rodzice mają komfort pozostawienia małego dziecka pod opieką babci lub innej bliskiej osoby. Pozostaje rozważyć inne rozwiązania. Dziecko można m.in. oddać do żłobka lub klubu dziecięcego albo wynająć dziennego opiekuna lub nianię.
W świetle przepisów, niania to osoba fizyczna sprawująca opiekę nad dziećmi na podstawie umowy o świadczenie usług, do której, zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego, stosuje się przepisy dotyczące zlecenia. Jest to tzw. umowa uaktywniająca. Wybór tej formy pieczy nad dzieckiem może być korzystny dla obu stron. Rodzice powierzają malucha pod opiekę osobie, z którą zawarli umowę określającą prawa i obowiązki i są zobowiązani do zapłaty wynagrodzenia bez obciążeń z tytułu ZUS. Opiekun natomiast uzyska zatrudnienie z tytułu, z którego będą odprowadzane za niego składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne.
Niania na podstawie umowy uaktywniającej może sprawować opiekę nad dziećmi od ukończenia przez nie 20. tygodnia życia. Umowa jest zawierana w formie pisemnej między nianią a rodzicami albo rodzicem samotnie wychowującym dziecko. Ustawa zawiera własną definicję takiego rodzica. Jest nim matka będąca panną, wdową lub rozwódką oraz ojciec będący kawalerem, wdowcem lub rozwodnikiem, a także matka lub ojciec, w stosunku do których orzeczono separację w rozumieniu odrębnych przepisów, jak również rodzic pozostający w związku małżeńskim, którego małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności.
Wysokość wynagrodzenia za sprawowanie opieki ustalają strony umowy. Może być ono ryczałtowe, godzinowe bądź określone w innej formie. Jeżeli jednak wysokość podstawy składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne przekracza kwotę minimalnego wynagrodzenia, to od nadwyżki składki opłaca za nianię opiekun dziecka. Od podstawy stanowiącej w miesiącu kwotę nie wyższą niż wysokość minimalnego wynagrodzenia składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i wypadkowe oraz na ubezpieczenie zdrowotne opłaca za nianię ZUS.
Ponadto ZUS opłaca składki w przypadku, gdy spełnione są łącznie trzy warunki. Po pierwsze, gdy niania została zgłoszona przez rodzica do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego. Po drugie, kiedy rodzice albo rodzic samotnie wychowujący dziecko są zatrudnieni, świadczą usługi na podstawie umowy cywilnoprawnej stanowiącej tytuł do ubezpieczeń społecznych, prowadzą pozarolniczą działalność lub działalność rolniczą. Po trzecie, dziecko nie może uczęszczać do żłobka, klubu dziecięcego ani pozostawać pod opieką sprawowaną przez dziennego opiekuna.
W przypadku utraty przez rodziców albo rodzica samotnie wychowującego dziecko zatrudnienia, zaprzestania świadczenia usług lub działalności, składki opłaca się jeszcze przez trzy miesiące od dnia zaistnienia tych przyczyn.
Opiekun dziecka ma obowiązek niezwłocznie informować ZUS o każdej zmianie mającej wpływ na opłacanie składek, w szczególności o rozwiązaniu lub wygaśnięciu umowy uaktywniającej.
 |
Edyta Pisarczyk-Kulon |
