Osoby, które przebywają na urlopie wychowawczym, podlegają ubezpieczeniu emerytalnemu, rentowemu oraz zdrowotnemu.
Składki są naliczane przez cały okres urlopu oraz gromadzone na indywidualnym koncie emerytalnym w ZUS i przekazywane do wybranego funduszu emerytalnego. W trakcie urlopu wychowawczego przysługuje również prawo do bezpłatnej publicznej opieki zdrowotnej. Dzieje się tak w sytuacji, gdy dana osoba ma tylko jeden tytuł do ubezpieczeń. Oznacza to, że oprócz pracy, ze względu na którą nabyła prawo do urlopu wychowawczego, nie jest w trakcie tego urlopu równocześnie zatrudniona na podstawie umowy o pracę czy np. umowy zlecenia.
Pracodawca za każdy miesiąc urlopu wychowawczego ma obowiązek przekazać do ZUS raport o naliczonych składkach za tę osobę. Robi to jednak tylko w okresie, gdy urlop jest jedynym tytułem do ubezpieczeń. Zatem o podjęciu dodatkowej pracy w trakcie urlopu wychowawczego pracownik ma obowiązek poinformować pracodawcę, ponieważ ten będzie zobowiązany zaprzestać naliczania składek.
Składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe oraz zdrowotne za osoby przebywające na urlopie wychowawczym w całości finansuje budżet państwa. Podstawa wymiaru składki emerytalnej i rentowej od 1 stycznia 2012 r. wynosi 60 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia z poprzedniego kwartału. Ustalona w ten sposób podstawa wymiaru nie może być wyższa niż przeciętne miesięczne wynagrodzenie przysługujące w ciągu 12 miesięcy poprzedzających urlop wychowawczy. Natomiast podstawą wymiaru składki zdrowotnej jest kwota świadczenia pielęgnacyjnego, która obecnie wynosi 520 zł.
Wysokość składek za osoby przebywające na urlopie wychowawczym nalicza i wykazuje w reportach przekazywanych do ZUS pracodawca. Składka na ubezpieczenie emerytalne wynosi 19,52 proc. podstawy wymiaru, składka na ubezpieczenie rentowe – 6 proc., na ubezpieczenie zdrowotne zaś – 9 proc.
Przebywając na urlopie wychowawczym, pracownik z tego tytułu nie może zgłosić się do ubezpieczenia chorobowego ani obowiązkowo, ani dobrowolnie. Zatem w przypadku choroby nie przysługuje mu płatny zasiłek chorobowy. Nie są za niego również naliczane składki na ubezpieczenie wypadkowe.
Pracodawca nie zgłasza dodatkowo do ubezpieczeń osoby przebywającej na urlopie wychowawczym, tak jak jest to w przypadku podjęcia zatrudnienia. Informację o urlopie i zasadności naliczanych składek ZUS uzyskuje z comiesięcznych raportów o wysokości naliczonych składek oraz przerwie w świadczeniu pracy z kodem urlopu wychowawczego.
Edyta Pisarczyk
Autorka jest aplikantką radcowską
Idziemy nr 17 (346), 22 kwietnia 2012 r.
