Przywileje dla krwiodawcy

Zbliża się okres letni – czas większego zapotrzebowania na krew. Krwiodawstwo oparte jest na zasadzie dobrowolnego i bezpłatnego oddawania krwi. To jedyna chyba rzecz, której nie można wyprodukować, a która ratuje życie.

Dla krwiodawców stworzono pewne uprawnienia związane z oddawaniem krwi. Część z nich wynika z przepisów ustawowych, inne przygotowały konkretne samorządy, a nawet pracodawcy. Przede wszystkim pracownikowi, który jest honorowym dawcą krwi, w zamian za oddanie krwi przysługuje dzień wolny z zachowaniem prawa do wynagrodzenia. W praktyce często jest tak, że pracownik rano idzie oddać krew, informuje o tym pracodawcę i otrzymuje za ten dzień zwolnienie z pracy oraz wynagrodzenie. Stacja krwiodawstwa wystawia zaświadczenie będące usprawiedliwieniem nieobecności w pracy.

Osoba, która bezpłatnie oddała krew i została zarejestrowana w jednostce publicznej służby krwi, uzyskuje tytuł honorowego dawcy krwi i może równocześnie otrzymać stosowną legitymację. Honorowy dawca krwi ma prawo do zwrotu kosztów przejazdu do najbliższej jednostki organizacyjnej publicznej służby krwi, w której oddaje krew, na zasadach takich jak prawo do diet za podróże służbowe na terenie kraju. Koszty te ponosi stacja krwiodawstwa.

Po oddaniu krwi dawcy przysługuje posiłek regeneracyjny. Ponadto publiczna służba krwi zapewnia anonimowość: oznakowanie opakowań z krwią nie może zawierać danych umożliwiających identyfikację dawcy. Samo oddanie krwi jest natomiast poprzedzone szczegółowymi badaniami i dopiero ustalenie, że dawca jest zdrowy, uprawnia go do oddania krwi.

Kolejnym uprawnieniem honorowych dawców krwi jest prawo do odliczenia darowizny od podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Ilość oddanej krwi przelicza się na ekwiwalent pieniężny i o uzyskaną kwotę pomniejsza podstawę opodatkowania. Osoba, która odda krew, na swoją prośbę otrzyma zaświadczenie o ilości oddanej krwi, które jest podstawą do naliczenia ulgi.

Kolejna grupa dawców krwi to zasłużeni honorowi dawcy krwi. Przysługują im uprawnienia należne honorowym dawcom krwi oraz zniżka na leki znajdujące się na liście leków refundowanych, bezpłatny przydział leków krwiotwórczych. Ponadto osoby te mają prawo do korzystania poza kolejnością za świadczeń podstawowej opieki zdrowotnej oraz są obsługiwani poza kolejnością w aptekach.

Przywileje dla honorowych dawców krwi mogą przyznawać również samorządy. I tak w Warszawie kobietom, które oddały 15 litrów krwi oraz mężczyznom po oddaniu 18 litrów krwi lub odpowiadającej tej ilości innych składników krwi, przysługuje bezpłatny przejazd środkami komunikacji miejskiej. Podstawą do ulgi jest wpis w legitymacji honorowego dawcy krwi wraz z pieczątką Regionalnego Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa w Warszawie lub Oddziału Terenowego wraz z dowodem tożsamości ze zdjęciem. Również w stolicy po dwukrotnym oddaniu krwiodawca może nieodpłatnie uzyskać kartę informującą o jego grupie krwi.

Edyta Pisarczyk-Kulon Autorka jest radcą prawnym Idziemy nr 26 (560), 26 czerwca 2016 r.