Odprawa emerytalna

Odprawa jest świadczeniem jednorazowym.

Pracodawcy mają obowiązek wypłaty odprawy pieniężnej na rzecz pracowników odchodzących na emeryturę lub rentę. Jest to jednak świadczenie jednorazowe, więc pracownik nie może nabyć do niego prawa po ponownym zatrudnieniu się i następnie kolejnym przejściu na emeryturę lub rentę.

Prawo do tego świadczenia jest niezależne od stażu pracy w ogólności, jak i stażu pracy u pracodawcy, u którego pracownik uzyskuje prawo do odprawy, ani od rodzaju pracy albo jej jakości. Takich ograniczeń pracodawca nie może również zapisać w regulaminach obowiązujących w zakładzie pracy. Zapisy te jako mniej korzystne niż kodeks pracy byłyby nieważne. Pracodawca może natomiast prawo do odprawy ukształtować w przepisach wewnętrznych lub umowach o pracę korzystniej, niż wynika to z kodeksu pracy.

Pomiędzy rozwiązaniem umowy o pracę a przejściem na emeryturę lub rentę musi zachodzić związek funkcjonalny. W orzecznictwie Sądu Najwyższego związek ten jest określony szeroko. Do nabycia prawa do odprawy nie jest bowiem konieczne, aby rozwiązano stosunek pracy z powodu przejścia pracownika na rentę lub emeryturę. Przyczyna rozwiązania umowy o pracę nie ma wpływu na prawo do tej odprawy. Przyznanie prawa do renty może więc nastąpić po pewnym czasie od ustania stosunku pracy, byle między nimi występował związek funkcjonalny. Prawo do odprawy powstaje w chwili spełnienia wszystkich jego przesłanek, a więc z datą przyznania prawa do renty, jeżeli następuje to po pewnym czasie od rozwiązania stosunku pracy.

Odprawa nie przysługuje pracownikowi, który rozwiązał umowę o pracę w związku z przejściem na rentę rodzinną. Podobnie rozwiązanie stosunku pracy, wraz z którym pracownik uzyskuje świadczenie przedemerytalne, nie jest ustaniem stosunku pracy w związku z przejściem na emeryturę.

Świadczenie to przysługuje wszystkim pracownikom w wysokości jednomiesięcznego wynagrodzenia. Wysokość tego wynagrodzenia ustala się tak jak ekwiwalent pieniężny za urlop. Przepisy szczególne odnoszące się do różnych grup zawodowych oraz układy zbiorowe pracy mogą ustalać wyższą odprawę.

Po rozważeniu kwestii ponownego nabycia prawa do odprawy Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 18 marca 2010 r., II PZP 1/10, stwierdził, że otrzymanie przez pracownika odprawy z tytułu przejścia na rentę z powodu niezdolności do pracy wyklucza nabycie przez tego pracownika prawa do kolejnej odprawy z tytułu przejścia na emeryturę lub prawa do odprawy uzupełniającej, stanowiącej różnicę wysokości odprawy emerytalnej i wysokości otrzymanej odprawy rentowej.

Edyta Pisarczyk-Kulon Autorka jest radcą prawnym Idziemy nr 10 (544), 6 marca 2016 r.