Prawo do urlopu macierzyńskiego przysługuje pracownicy od dnia złożenia wniosku o jego udzielenie przed datą planowanego porodu albo od dnia porodu.
W tym przypadku urlop i zasiłek macierzyński przysługuje na podstawie przepisów, a pracownica nie musi składać dodatkowego wniosku o jego udzielenie.Na wniosek pracownicy jest natomiast udzielany dodatkowy urlop macierzyński oraz urlop rodzicielski. Pracownica wniosek o dodatkowy urlop macierzyński powinna złożyć nie później niż 14 dni po porodzie. Z kolei wniosek o urlop rodzicielski powinien zostać złożony nie później niż 14 dni przed jego rozpoczęciem. Natomiast pracodawca ma obowiązek uwzględnić wniosek pracownicy. Wymiar dodatkowego urlopu macierzyńskiego to 6 lub 8 tygodni w zależności od liczby dzieci urodzonych przy jednym porodzie. Z kolei urlop rodzicielski udzielany bezpośrednio po dodatkowym urlopie macierzyńskim wynosi do 26 tygodni.
Jeżeli umowa o pracę rozwiąże się w trakcie przebywania na urlopie macierzyńskim, dodatkowym urlopie macierzyńskim lub urlopie rodzicielskim, pracownica nie utraci do niego prawa. Warunkiem jest złożenie wniosku przed upływem 14 dni po porodzie. Jeżeli termin ten został zachowany, to – w przypadku rozwiązania umowy o pracę w trakcie jego trwania – wypłatę zasiłku macierzyńskiego za pozostały okres wskazany we wniosku przejmie ZUS. Pracodawca w takim przypadku ma obowiązek przekazać do ZUS zaświadczenie płatnika na formularzu ZUS Z-3, odpis skróconego aktu urodzenia dziecka albo jego kopię poświadczoną za zgodność z oryginałem, poświadczoną za zgodność z oryginałem kopię wniosku o udzielenie odpowiednich urlopów oraz informację o wysokości procentowej wypłacanego przez pracodawcę zasiłku macierzyńskiego.
Zatem w związku z rozwiązaniem umowy o pracę pracownica nie utraci prawa do należnego jej urlopu macierzyńskiego, dodatkowego urlopu macierzyńskiego oraz rodzicielskiego. Obowiązek ten przejmie ZUS. Kolejne urlopy udzielane są bezpośrednio po zakończeniu poprzednich, w okresach tygodniowych lub ich wielokrotności. W przypadku zakończenia stosunku pracy, w trakcie trwania urlopu, pracodawca nie zawsze będzie mógł udzielić pracownicy urlopu na pełne tygodnie. Może się bowiem zdarzyć, że urlop macierzyński do dnia rozwiązania umowy o pracę wyniesie 18 tygodni i 5 dni. Pracodawca udzieli zatem urlopu na ten okres, do dnia rozwiązania umowy. Nie ma on natomiast obowiązku przedłużenia umowy o pracę do dnia wykorzystania przysługujących pracownicy świadczeń. Dla pracownicy oznacza to jedynie, że od 18. tygodnia i 6. dnia urlopu jego wypłatę przejmie ZUS. Nie utraci ona natomiast prawa do świadczeń, a ich wysokość nie zostanie zmniejszona.
Na takich samych zasadach prawo do dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego przysługuje pracownicy, która wystąpiła o przysposobienie dziecka lub przyjęcie dziecka na wychowanie jako rodzina zastępcza. Rodzice z wnioskiem o udzielenie tego urlopu powinni wystąpić nie później niż w ciągu 14 dni po przyjęciu dziecka na wychowanie i wystąpieniu do sądu z wnioskiem o wszczęcie postępowania w sprawie przysposobienia dziecka lub po przyjęciu dziecka na wychowanie jako rodzina zastępcza, z wyjątkiem rodziny zastępczej zawodowej.
 | Edyta Pisarczyk |
