Kary porządkowe

Chodzi o nieprzestrzeganie przez pracownika: ustalonej organizacji i porządku w procesie pracy, przyjętego sposobu potwierdzania przybycia i obecności w pracy oraz usprawiedliwiania nieobecności w pracy, a także przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, polegających m.in. na obowiązku stosowania się do wskazań lekarskich oraz przepisów przeciwpożarowych. Nałożenie kary porządkowej w innych przypadkach niż wymienione jest niedopuszczalne.

Jeżeli rodzaj i charakter pracy wykonywanej w trakcie zwolnienia lekarskiego nie koliduje z celem zwolnienia – odzyskaniem przez pracownika zdolności do pracy – wykonywanie jej nie spowoduje naruszenia pracowniczego obowiązku stosowania się do wskazań lekarskich. Natomiast jeżeli zajęcia podejmowane przez pracownika w trakcie zwolnienia spowodują utrudnienia lub uniemożliwią odzyskanie zdolności do pracy, dojdzie do naruszenia obowiązków pracowniczych. W konsekwencji, w konkretnym przypadku, wykonywanie takiej pracy może być podstawą nałożenia nawet kary porządkowej.

Jednym z podstawowych obowiązków pracowniczych z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy jest obowiązek stosowania się do wskazań lekarskich przez pracownika. Obowiązku tego nie można ograniczyć jedynie do sytuacji, gdy pracownik świadczy pracę, lecz należy go odnosić także do zachowań mających na celu utrzymanie przez pracownika zdolności do pracy oraz ukierunkowanych na jej odzyskanie.

Dalszą konsekwencją wykorzystywania zwolnienia lekarskiego niezgodnie z celem albo wykonywania w trakcie zwolnienia lekarskiego pracy zarobkowej może być utrata prawa do zasiłku chorobowego. Nałożenie kary porządkowej i pozbawienie prawa do zasiłku chorobowego to dwie mające odrębne podstawy prawne konsekwencje wykorzystywania zwolnienia lekarskiego niezgodnie z jego przeznaczeniem. Kontroli prawidłowości wykorzystywania zwolnień lekarskich od pracy może podlegać każde zwolnienie lekarskie.

Ocena tego, czy konkretna praca wykonywana przez pracownika w trakcie zwolnienia lekarskiego – np. polegająca na pełnieniu funkcji członka rady nadzorczej spółdzielni czy praca w obwodowej komisji wyborczej – stanowi wykorzystywanie zwolnienia lekarskiego niezgodnie z jego celem, jest możliwa każdorazowo w indywidualnej sprawie. Nałożenie kary porządkowej jest podstawą do złożenia przez pracownika sprzeciwu, a jego nieuwzględnienie otwiera drogę sądową dla pracownika.

Natomiast w przypadku ustalenia, że pracownik wykonywał w trakcie zwolnienia lekarskiego pracę zarobkową albo wykorzystywał zwolnienie lekarskie niezgodnie z przeznaczeniem, decyzję w sprawie utraty prawa do zasiłku chorobowego wyda ZUS. Od tej decyzji również przysługuje odwołanie do sądu pracy i ubezpieczeń społecznych.

Edyta Pisarczyk-Kulon Autorka jest radcą prawnym Idziemy nr 41 (524), 11 października 2015 r.