W okresie wiosenno-letnim pyłki roślinne wywołują wiele nieprzyjemnych objawów alergicznych. Najgorsze są małe, lekkie pyłki wiatropylne. Najczęściej uczulają pyłki traw i zbóż, pyłki niektórych drzew oraz pyłki chwastów.
Każda roślina ma swoją porę kwitnienia, inną w różnych rejonach Polski, dlatego dolegliwości występują sezonowo, w okresie kwitnienia rośliny, na którą konkretny pacjent jest uczulony. Sezon pylenia trwa niestety długo, praktycznie od przedwiośnia do końca lata. Już w lutym pyli leszczyna, w marcu – olcha i wierzba, w kwietniu – brzoza i topola, w maju – dąb, a w czerwcu i lipcu – trawy oraz zboża. Potem do końca września dolegliwości wywołują chwasty (bylica, babka, komosa). Kalendarze pylenia obejmują więc 6-7 miesięcy w roku. Pyłki powodują różnorodne objawy chorobowe. Najczęściej występuje obfity katar, kichanie oraz swędzenie nosa i gardła. Objawom tym towarzyszy zaczerwienienie, obrzęk i łzawienie oczu, a więc typowe alergiczne zapalenie spojówek. Niekiedy pojawia się suchy, napadowy kaszel oraz duszności. Na skórze mogą wystąpić różnorodne wysypki, podrażnienia, bąble pokrzywkowe i obrzęki naczynioruchowe. Rzadziej pojawiają się zaburzenia pokarmowe (wymioty, biegunki).
Dla alergików duże znaczenie mają aktualne warunki pogodowo-atmosferyczne. Pylenie zależy bowiem od nasilenia wiatru i stopnia wilgotności powietrza. Deszcz dobrze oczyszcza powietrze z pyłków. Natomiast w suche, słoneczne i wietrzne dni osoby uczulone czują się najgorzej.
Alergicy powinni zapoznać się z kalendarzem pylenia i śledzić specjalne komunikaty informujące o aktualnym stężeniu pyłków. Wiadomości te są przekazywane codziennie w internecie (np. www.kichacze.pl), radiu, prasie i telewizji. Służą temu specjalne mierniki rejestrujące opady pyłków.
Objawy alergii pyłkowej są bardzo charakterystyczne, ale zawsze należy wykonać dodatkowo testy diagnostyczne. Jeśli uczulenie potwierdzi się, trzeba próbować zmniejszyć ekspozycję szkodliwych roślin w okresie ich kwitnienia. Najlepiej w tym czasie wyjechać na urlop nad morze lub w góry, gdzie stężenie pyłków jest niskie. Generalnie należy wtedy unikać otwartych przestrzeni, spacerów w lesie, parku, ogrodzie, zwłaszcza przy słonecznej i wietrznej pogodzie. Na oczy należy zakładać okulary przeciwsłoneczne. Na powietrze najbezpieczniej wychodzić wieczorem lub po deszczu. Po powrocie do domu zawsze trzeba starannie się umyć i najlepiej zmienić ubranie. Wskazane jest zamykanie okien i drzwi. W domu i w samochodzie warto zainstalować specjalne oczyszczacze powietrza i filtry pochłaniające pyłki.
Niestety, całkowite wyeliminowanie pyłków nie jest możliwe, dlatego często należy przyjmować doustne leki przeciwhistaminowe (Zyrtec, Aleric, Telfast, Xyzal) oraz miejscowo do oczu i nosa specjalne preparaty, które zmniejszą dokuczliwe objawy.
Zdecydowanie najlepszą i naprawdę skuteczną metodą leczenia alergii na pyłki roślinne jest immunoterapia swoista, czyli odczulanie.
Ewa Najberg - alergolog
Idziemy nr 18 (347), 29 kwietnia 2012 r.
