Zmierz ciśnienie

Dzieje się tak, ponieważ przez długi czas, nawet przez lata, podwyższone ciśnienie tętnicze może nie dawać żadnych dolegliwości. Często rozpoznanie stawia się dopiero wtedy, gdy pojawiają się jego następstwa: zawał serca czy udar mózgu.

Ciśnienie tętnicze jest określane przez dwie wartości: wyższą – to ciśnienie skurczowe, które nie powinno przekraczać 140 mmHg – oraz niższą – ciśnienie rozkurczowe, które nie powinno przekraczać 90 mmHg. Idealna wartość ciśnienia wynosi poniżej 120/80.

Pomiaru ciśnienia należy dokonać w pozycji siedzącej, po odpoczynku. Ważne jest, aby szerokość mankietu ciśnieniomierza była dobrana do obwodu ramienia. Osoby bardzo otyłe powinny stosować szerokie mankiety. Pewnym rozwiązaniem u takich pacjentów są aparaty nadgarstkowe. U zdrowego człowieka ciśnienie krwi wzrasta po wysiłku fizycznym oraz przy zdenerwowaniu. Przykładem jest wzrost ciśnienia tętniczego w gabinecie lekarskim; jest to tak częste zjawisko, że nawet ma swoją nazwę: „nadciśnienie białego fartucha”. Z tego powodu pomiary ciśnienia wykonywane przez pacjenta w domu, czyli tzw. samokontrola ciśnienia, są bardzo ważne w leczeniu. W praktyce często na podstawie tych pomiarów ustala się leczenie. Trzeba mieć jednak pewność, że ciśnienie mierzone jest w sposób prawidłowy oraz że aparat jest sprawny. Dobrym rozwiązaniem, szczególnie u osób starszych z upośledzonym słuchem, są aparaty elektroniczne, które bez zakładania słuchawek podają wartość ciśnienia oraz pulsu. Cenną metodą w diagnostyce i ocenie skuteczności leczenia nadciśnienia tętniczego jest 24-godzinne monitorowanie ciśnienia metodą Holtera. Aparat założony jest na całą dobę i dokonuje pomiarów ciśnienia co 15 minut, także podczas snu.

Przyczyn nadciśnienia może być wiele. U większości, bo około 90 proc. pacjentów, występuje nadciśnienie samoistne, czyli takie, które rozpoznaje się po wykluczeniu innych chorób powodujących nadciśnienie. Ma ono często podłoże genetyczne. Nadciśnienie wtórne, mimo że może występować w przebiegu wielu chorób, rozpoznawane jest znacznie rzadziej. Przykładem są choroby nerek, wady serca, zaburzenia hormonalne czy choroby neurologiczne. Częściej jednak te właśnie narządy ulegają uszkodzeniu na skutek nadciśnienia samoistnego.

Niezależnie od przyczyny podwyższone ciśnienie tętnicze wywiera niekorzystny wpływ na cały organizm. Powoduje przerost mięśnia sercowego, a w następstwie może doprowadzić do zawału serca czy niewydolności krążenia. Uszkodzenie kłębuszków nerkowych z czasem powoduje niewydolność nerek. Zmiany w naczyniach widać najlepiej w czasie badania dna oczu – to miejsce, gdzie można obejrzeć stan naczyń. W zależności od nasilenia tych zmian rozpoznaje się retinopatię nadciśnieniową różnego stopnia. Powoduje ona stwardnienie i zwężenie naczyń, potem zmiany w siatkówce oka, a następnie nerwu wzrokowego. Należy pamiętać, że zmiany nie dotyczą tylko naczyń na dnie oka, ale w całym organizmie.

Nadciśnienie bardzo długo może nie dawać żadnych objawów. Pojawienie się zmian narządowych wymaga czasu i niestety w chwili ich stwierdzenia są one często nieodwracalne. Dlatego tak ważne jest wczesne rozpoznanie i leczenie nadciśnienia. O tym, jak można zapobiegać nadciśnieniu, napiszę za tydzień.

Izabela Pakulska - lekarz Idziemy nr 16 (448), 20 kwietnia 2014 r.