Zima cieszy dzieci urokiem puszystego śniegu i możliwości uprawiania sportu. Stwarza niestety u naszych pociech ryzyko nagłych urazów. Jest ich wiele rodzajów.
Stłuczenia są związane z uderzeniem, zgnieceniem, naciągnięciem tkanek miękkich. Objawem jest podskórny wylew krwi – siniak, obrzęk i ból. Im więcej mięśni i tkanki tłuszczowej w miejscu uderzenia, tym bezpieczniejsze jest stłuczenie. Dlatego upadki na pośladki czy uda są amortyzowane i nie muszą zakończyć się głębszym urazem. Niebezpieczne są stłuczenia stawów i głowy, czyli miejsc, gdzie kości pokryte są głównie skorą. Uderzenia głową w lód, z dużym przyspieszeniem, mogą zakończyć się wstrząśnięciem mózgu. Przejawia się to krotką utratą przytomności, zblednięciem, niepamięcią zdarzenia po ocuceniu. U skoczków narciarskich może dojść do obrzęku mózgu, wylewu krwi do mózgu z następowym trwałym paraliżem. Do niebezpiecznych stłuczeń zaliczamy urazy gałki ocznej – podczas rzucania wilgotnymi, ciężkimi śnieżkami! Mogą one uszkodzić rogówkę oka, wywołać wylew krwi do gałki z uszkodzeniem soczewki, siatkówki i utratą wzroku. Każde uderzenie w oko powinno być skontrolowane przez okulistę ze względu na ryzyko pogorszenia wzroku po urazie (specjalista dostępny bez skierowania).
Do złamań najczęściej dochodzi przy upadku na oblodzonym chodniku, kolizji saneczkarzy lub wywrotce na nartach. Odruchowe wyciągnięcie rąk, podparcie i upadek na twarde podłoże przy potknięciu może skutkować złamaniem nadgarstka. Uderzenie sanek w pod-udzie może spowodować złamanie kości piszczeli. Poza ostrym bólem charakterystyczny dla złamań jest narastający obrzęk, zniekształcenie kończyny i upośledzenie ruchów.
Przy złamaniach otwartych z przebiciem się kości przez skórę może dojść do wstrząsu bólowego, ze spadkiem ciśnienia, bladością, zasłabnięciem i utratą przytomności. Potrzebna jest pomoc pogotowia.
Złamania nosa są niezwykle bolesne, z gwałtownym obrzękiem, zniekształceniem linii nosa i krwawieniem. Nastawianie jest operacyjne.
Skręcenia to uraz stawów narażonych na ustawienie w nienaturalnej pozycji. Najczęściej dotyczy to stawów skokowych i kolanowych. Może wystąpić na prostej, oblodzonej ścieżce, jak i w czasie zjazdu na sankach czy nartach.
Pierwsza pomoc przy urazach polega na:
- Unieruchomieniu kończyny w stabilnej, niebolesnej pozycji za pomocą twardej deseczki, bandaża i temblaka. Przy ich braku można przywiązać szalikiem złamaną kończynę do ciała.
- Podaniu środków przeciwbólowych, a przy ich braku obłożeniu miejsca urazu śniegiem, lodem, podanie czegoś słodkiego.
- Transporcie poszkodowanego na leżąco do ośrodka chirurgii urazowej.
- Towarzyszyć na śnieżnej górce, informować o zagrożeniach, zabraniać rzucania śnieżkami w okolice twarzy i głowy, uczyć, którędy podchodzić, by uniknąć potrącenia przez sanki. Nie zezwalać na zjazdy na chodnik czy ulicę.
- Zadbać o stabilne, nieślizgające się obuwie, rękawice ochronne przed zimnem i urazem stawów dłoni.
- Korzystać z pomocy instruktorów jazdy na nartach, prawidłowego sprzętu i wyznaczonych miejsc do zjazdów dla sanek. Unikać przypadkowych leśnych górek z drzewami na stoku.
- Na lodowisku pilnować jednego kierunku jazdy, by uniknąć zderzeń.
- Wyposażyć dzieci w ochraniacze na łokcie, kolana, nadgarstki, zwłaszcza podczas nauki jazdy na łyżwach. Zadbać o kask ochronny.
Grażyna Rybak – specjalista chorób dzieci
Idziemy nr 1 (330), 1 stycznia 2012 r.
