Uczulenie na lateks

Jest ważnym składnikiem różnych przedmiotów codziennego użytku: klejów, smoczków, butelek i zabawek dla dzieci, rękawic, balonów, prezerwatyw, opatrunków, pewnych elementów odzieży. Wiele materiałów medycznych i stomatologicznych zawiera lateks.

Częstość uczuleń znacząco wzrosła od końca XX w., kiedy powszechnie zaczęto używać gumowch rękawic w służbie zdrowia i gospodarstwie domowym. Obecnie alergia ta dotyczy około 1 proc. całej populacji. W tzw. grupach ryzyka występowanie alergii jest jeszcze częstsze (3-4 proc.). Są to pracownicy ochrony zdrowia, osoby zatrudnione w przemyśle wytwarzającym produkty gumowe, pacjenci często przebywający w szpitalu, osoby po licznych urazach, dzieci z rozszczepem kręgosłupa oraz generalnie ludzie ze skłonnością do uczuleń. Ryzyko pełnoobjawowej alergii na lateks wzrasta bowiem ze zwiększeniem kontaktu z tym produktem. Cząsteczki lateksu przenikają do organizmu przez skórę, błony śluzowe, czasem drogą krwi. Stąd objawy uczulenia mogą być miejscowe lub uogólnione. Reakcje chorobowe zwykle pojawiają się od kilku minut do kilku godzin po ekspozycji. Mogą to być wysypka, pokrzywka, obrzęk rąk, twarzy, powiek, języka, nasilony katar, łzawienie, duży świąd, napad kaszlu lub duszność. Na szczęście większość pacjentów zgłasza łagodne objawy uczulenia, jednak przy częstej ekspozycji rośnie również ryzyko ciężkich powikłań – może wystąpić nawet wstrząs anafilaktyczny z utratą przytomności.

Rozpoznanie alergii na lateks opiera się na dokładnym wywiadzie zebranym od pacjenta oraz przeprowadzeniu badań dodatkowych: testów skórnych oraz poziomu przeciwciał we krwi. Czasem wykonuje się próby prowokacyjne z lateksem. Wprawdzie nie ma specyficznego leczenia uczulenia na lateks, można jednak zmniejszyć ryzyko reakcji chorobowych, unikając bezpośredniego kontaktu z tym alergenem. Należy przeanalizować dokładnie, które produkty w naszym otoczeniu zawierają lateks. Następnie trzeba znaleźć odpowiednie zamienniki – rękawice winylowe, silikonowe, polimerowe. Ważne jest również, aby osoby uczulone na ten alergen przekazały tę informację w gabinecie dentystycznym, ginekologicznym czy chirurgicznym. To ochroni je przed kontaktem z gumowymi rękawiczkami i innymi materiałami zawierającymi lateks (cewniki, opaski uciskowe, bandaże elastyczne, wenflony, plastry).

Warto wspomnieć także o współistnieniu reakcji krzyżowych między lateksem i cząsteczkami zawartymi w pewnych owocach. Osoby uczulone na lateks mogą reagować alergicznie na banany, kiwi, awokado, brzoskwinie, kasztany jadalne, pomidory. Pacjenci z silnymi objawami alergicznymi nie powinni ich spożywać.

Ewa Najberg - alergolog Idziemy nr 12 (444), 23 marca 2014 r.