Bóle brzucha, gorączka i biegunka mogą być związane są z prostymi zakażeniami jelit, zapaleniem ucha, gardła i oskrzeli. Te ostre choroby wymagają krótkiego leczenia i przy prawidłowym postępowaniu ustępują szybko.
Jeżeli natomiast bólom brzucha, gorączkom i biegunkom towarzyszy brak przybierania na wadze lub zaburzenia wzrostu, należy koniecznie podjąć diagnostykę przewlekłych nieswoistych zapaleń jelit (NZJ). Aż 25 proc. przypadków takich chorób dotyczy dzieci i młodzieży. Jedną z nich jest choroba Leśniowskiego-Crohna (opisał ją pierwszy w 1904 r. prof. Antoni Leśniowski, kierownik II Kliniki Chirurgii Wydziału Lekarskiego UW).
Choroba jest wynikiem przewlekłego zapalenia błony śluzowej jelita, które w tym stanie słabo wchłania składniki odżywcze. Może to wynikać z wrodzonego defektu układu immunologicznego. Niedawno wykryto w chromosomie 16 miejsce warunkujące podatność na wystąpienie choroby L-C. Dominującym objawem są bóle brzucha (u 80 proc.) i gorączka. Biegunka występuje u 60 proc. pacjentów i okresowo zawiera krew, 50 proc. dzieci ma niedożywienie. W ich badaniach krwi stwierdza się anemię, obniżony poziom białka, zaburzenia tłuszczowe. Dzieci bez biegunki mogą mieć w badaniu niedobór masy i wzrostu ciała oraz zmiany okołoodbytnicze w postaci brodawkowatych wyrośli skórnych, szczelin odbytu, ropni i przetok.
Często występuje upośledzone łaknienie. Niesłusznie rodzice określają dziecko niejadkiem i nie przejmują się niedoborem masy ciała i upośledzeniem wzrastania, licząc ,że „wyrośnie z tego”. Upośledzone wchłanianie w jelicie cienkim doprowadza do niedoboru żelaza, obniżenia hematokrytu, cynku, kwasu foliowego i witaminy B12 i podwyższeniu OB. Zahamowanie przyrostu masy ciała i wzrostu jest częstym powikłaniem NZJ u dzieci, ale może być pierwszym objawem choroby!
Inne objawy to rumień guzowaty, a w późniejszym okresie zapalenie stawów. Palce pałeczkowate oraz kamica żółciowa, zapalenie trzustki, włókniejące zapalenie pęcherzyków płucnych, śródmiąższowe zapalenie płuc, zapalenie osierdzia i neuropatia obwodowa – to dobrze poznane zaburzenia towarzyszące NZJ. Do innych należą stany zapalne w obrębie oczu. Także aftowe zapalenie błony śluzowej jest najczęściej spotykaną chorobą jamy ustnej u chorych na NZJ. Schorzeniu często towarzyszą: zapalenie dróg żółciowych, przewlekłe aktywne zapalenie wątroby, marskość i stłuszczenie wątroby, amyloidoza, ropień wątroby oraz pierwotne stwardniające zapalenie dróg żółciowych.
Różnorodność objawów utrudnia rozpoznanie. Chorzy na chorobę L-C są najpierw kierowani do endokrynologa z powodu niskorosłości i opóźnienia dojrzewania płciowego, ortopedy lub reumatologa z powodu zapalenia stawów, a nawet psychiatry z powodu podejrzenia jadłowstrętu psychicznego. Całościowa ocena pediatry prowadzi do konsultacji z gastroenterologiem. Do wykrycia NZJ służy kolonoskopia z biopsją błony śluzowej jelita.
Jeśli więc dziecko nie ma apetytu, nie rośnie, ma bóle brzucha – powinno odwiedzić swojego lekarza.
 |
Grażyna Rybak |
