Nie każda wysypka dziecięca jest chorobą zakaźną lub alergią pokarmową. Choroba Schönleina-Henocha (S-H) objawia się plamkami naczyniowymi i jest chorobą autoimmunologiczną, zwaną plamicą alergiczną.
Oznacza, że pod wpływem działania wirusów, leków lub po ukąszeniu owadów organizm obronnie wytwarza przeciwciała wobec własnych tkanek – myląc je jakby z atakującym drobnoustrojem. Choroba dotyczy skóry kończyn dolnych, jelit, kłębuszków nerkowych. Towarzyszą jej bóle i zapalenie stawów. W chorobie tej – najczęstszej skazie naczyniowej dzieci – istotą jest układowe zapalenie naczyń krwionośnych, wywołane przez przeciwciała IgA. Organizm produkuje nadmiar IgA po infekcji lub ukąszeniu i odkładają się one wywołując stan zapalny wewnątrz naczyń krwionośnych. Zapalona ściana naczynia przepuszcza krew, która przedostaje się do skóry, co widać w formie plamek – wybroczyn. Choroba trwa od kilku dni do kilku tygodni. Często (u 30-43 proc. dzieci) poprzedzają ją bóle stawów i brzucha. Bóle brzucha mogą być bardzo silne, imitujące zapalenie wyrostka robaczkowego. W kale może pojawić się krew. Są to objawy alarmowe – wzywają do pilnego kontaktu z lekarzem. Wysypka jako główny widoczny objaw ma charakter wybroczyn. Wybroczyny tym różnią się od plamek wysypki alergicznej, że nie znikają i nie bledną po uciśnięciu skóry. Są początkowo koloru czerwonego, a potem brązowieją. Każdą wysypkę powinien ocenić lekarz.
Często plamica S-H pojawia się po lub w trakcie zakażenia górnych dróg oddechowych, głównie anginy paciorkowcowej. Może także wystąpić po ospie, odrze, różyczce, opryszczce lub po kontakcie z mykoplasmą (kaszel), adenowirusami (biegunki), parvowirusem B19 (wysypka). Istnieje predyspozycja genetyczna do rozwoju choroby, czyli skłonność u osób z określonym układem antygenów HLA-DR. W chorobie S-H 20 proc. dzieci może mieć zmiany w nerkach, a 1 proc. niewydolność nerek. Jeśli dochodzi do krwawienia, to wystąpi anemia i wynikające z niej objawy zmęczenia, osłabienia, kołatania serca. Większość dzieci szybko zdrowieje, bo przebieg choroby S-H jest łagodny i organizm regeneruje się bez powikłań. Do leczenia stosowane są leki przeciwbólowe i przeciwzapalne oraz uszczelniające naczynia, w poważniejszych przypadkach sterydy oraz heparyna.
Przebieg plamicy S-H u dzieci poniżej drugiego roku życia jest łagodniejszy niż u starszych. Zajęcie nerek jest krótkotrwałe i mniej intensywne niż u dorosłych. Jeżeli wystąpi jedynie krwinkomocz lub niewielki białkomocz, to rokowanie jest bardzo dobre. Pacjenci z zespołem nerczycowym, czyli dużą utratą białka w moczu, mają rokowanie gorsze, bo dochodzi do długotrwałego upośledzenia funkcji. Kobiety po plamicy S-H w dzieciństwie częściej mają podczas ciąży białkomocz lub nadciśnienie tętnicze.
Mimo że do tej pory nie ma leczenia, które skróciłoby czas trwania choroby i zapobiegło jej nawrotom, to wiadomo, że choroba ma charakter samoograniczający i po 2-4 tygodniach następuje całkowite wyleczenie.
 |
Grażyna Rybak |
