Czkawka – wszyscy wiemy, jak ją rozpoznać. Pojawia się nagle, często w najmniej odpowiednim momencie.
Czkawka polega na rytmicznych, mimowolnych skurczach przepony i mięśni oddechowych występujących w czasie nagłego wdechu przy zamkniętej głośni. Częstotliwość czkawki może być różna – od kilku do kilkudziesięciu razy na minutę. Pojawia się nagle, zwykle trwa kilka minut. Towarzyszy jej charakterystyczny dźwięk.Wyzwala ją pobudzenie zakończeń nerwowych nerwu błędnego, nerwów unerwiających przeponę, klatkę piersiową, jamę brzuszną, ucho, nos, gardło oraz ośrodkowy układ nerwowy.
W większości przypadków jest ona niegroźnym objawem. Częściej występuje u dzieci, u noworodków bardzo często. Pojawia się po zbyt łapczywym jedzeniu, piciu zimnych napojów, przy spożywaniu suchego pokarmu bez popijania, po wypiciu nadmiernej ilości alkoholu oraz przy znacznym zmęczeniu oraz stresie.
Istnieje wiele domowych sposobów na przerwanie napadu czkawki. Większość z nich działa na receptory znajdujące się w jamie ustnej. Takimi sposobami są połykanie grubego cukru, ssanie miętowych cukierków, przykładanie zimnego przedmiotu do nasady języka, popijanie lodowatej wody, płukanie gardła. Inne metody mają na celu zwiększenie stężenia dwutlenku węgla we krwi: tak się dzieje, gdy wstrzymujemy oddech, innym sposobem jest oddychanie do torebki.
Czkawka czasem może trwać dłużej. Gdy utrzymuje się ponad dwa dni, mówimy o czkawce przewlekłej. Powoduje ona ogromne zmęczenie, zaburzenia odżywiania, bezsenność, depresję. Dłużej utrzymująca się lub często występująca czkawka wymaga diagnostyki, ponieważ może być objawem choroby. Wiele schorzeń może powodować czkawkę. Należą do nich choroby metaboliczne takie jak cukrzyca, mocznica, zaburzenia elektrolitowe, zatrucie toksynami, szczególnie alkoholem. Typowe jest występowanie opornej na leczenie czkawki u pacjentów z chorobami jamy brzusznej, gdy proces chorobowy toczy się blisko przepony (np. ropień podprzeponowy). Także choroby ośrodkowego układu nerwowego, a szczególnie guzy mózgu mogą dawać przewlekłą czkawkę.
Jeśli przyczyną czkawki jest rozszerzenie żołądka, ulgę mogą przynieść wypicie wody z miętą (rozluźnia zwieracz przełyku) oraz leki przeciwwzdęciowe. W innych przypadkach należy przede wszystkim spróbować usunąć przyczynę dolegliwości. Jeśli jest to niemożliwe, stosuje się intensywne leczenie farmakologiczne.
| Izabela Pakulska |
