Leki i krzepnięcie krwi

Najbardziej znanym preparatem jest aspiryna. Przy infekcji stosuje się ją w dawce 300-500 mg nawet trzy razy dziennie. W małej dawce, czyli od 75 do 150 mg na dobę, działa ona na płytki krwi, zapobiega ich agregacji, czyli łączeniu się płytek ze sobą w pierwszej fazie tworzenia skrzepu. Chociaż jest od bardzo dawna znanym lekiem, u wielu pacjentów pozostaje wciąż podstawowym preparatem, często stosowanym w połączeniu z innym lekiem zmniejszającym krzepnięcie krwi.

Rozwój medycyny w ostatnich latach jest ogromny. Jeszcze niedawno wykonywane obecnie zabiegi wydawały się marzeniem niemożliwym do realizacji. Przykładem jest leczenie wielu pacjentów ze świeżym zawałem serca. Dawniej zamknięcie naczynia wieńcowego, czyli doprowadzającego krew do serca, skutkowało znacznym uszkodzeniem mięśnia serca, prowadzącym często do niewydolności krążenia. Obecnie u wielu pacjentów w pierwszych godzinach zawału wykonuje się zabieg angioplastyki, udrażniając naczynie wieńcowe. Pacjent po takim zabiegu szybko wraca do pełni zdrowia, a serce jest uszkodzone w dużo mniejszym stopniu lub nawet wcale. U części chorych w naczyniu, które udrożniono zakłada się tzw. stent. Jest to rodzaj sprężynki, rusztowania, które utrzymuje drożność naczynia.

Podobne zabiegi można wykonywać także na innych tętnicach – obwodowych i nerkowych – a także na naczyniach doprowadzających krew do mózgu. Zabiegi wykonywane wewnątrz tętnic obarczone są dużym ryzykiem następowej zakrzepicy, a ciało obce wewnątrz naczynia – jak wspomniany wcześniej stent – może być miejscem powstawania zakrzepów. Właśnie z tego powodu pacjenci po zabiegach angioplastyki wymagają podawania przynajmniej przez rok leków osłabiających działanie płytek.

Najczęściej stosowanym wówczas lekiem jest clopidogrel dostępny na rynku pod różnymi nazwami handlowymi, zwykle stosowany razem z małą dawką aspiryny.

Także pacjenci po wszczepieniu sztucznej zastawki serca obarczeni są dużym ryzykiem wytworzenia się skrzeplin na zastawce. U tych chorych nie wystarcza podawanie leków przeciwpłytkowych. Stosuje się leki z grupy anatgonistów witaminy K. Najbardziej znane są trzy preparaty: warfin, sintrom i acenocumarol. Stosowanie tych leków jest obciążone pewnymi niedogodnościami. Zapotrzebowanie na lek jest bardzo różne u różnych pacjentów, u niektórych chorych wystarcza ¼ tabletki, a u innych nawet dwie tabletki. Spożywane pokarmy, alkohol czy niektóre leki zmieniają działanie tych preparatów. Właśnie z tego powodu konieczne jest badanie krzepliwości krwi, czyli oznaczenie wskaźnika INR przynajmniej raz w miesiącu. Zakres terapeutyczny zależy od rodzaju sztucznej zastawki i waha się w granicach 2-3,5.

Leczenie antagonistami witaminy K stosowane jest także u innych chorych obarczonych ryzykiem udaru mózgu lub powstaniu zatorów w naczyniach obwodowych. Ale o tym za tydzień.

Izabela Pakulska – lekarz Idziemy nr 46 (478), 16 listopada 2014 r.