Kiedy maluch wymiotuje

Także na bodźce smakowe, przekarmienie, zapachy, stres, gorączkę, toksyny (nikotyna!) i leki. Najczęściej dzieci wymiotują podczas anginy, zapalenia ucha, oskrzeli i płuc, infekcji jelit. Do rzadszych chorób (groźniejszych) należą: zapalenie opon i mózgu, wyrostka robaczkowego, nerek, wątroby, a także niedrożność jelit i reakcje alergiczne. Objawami alarmującymi zmuszającymi do natychmiastowej oceny lekarza w szpitalnym oddziale ratunkowym są wymioty u noworodka, wymioty po urazie głowy, wymioty chlustające na odległość w 3.-6. tygodniu życia, wymioty krwią lub jakby fusami kawy (to oznacza krwawienie z przewodu pokarmowego), zatrucie lekami, silne bóle brzucha, utrzymująca się gorączka powyżej 39-40°C i oddawanie dużej ilości moczu mimo wymiotów i odwodnienia.

Z wymiotami dziecko traci bardzo dużą ilość wody i soli mineralnych, zwłaszcza potasu. To stwarza ryzyko odwodnienia szybciej niż przy biegunce. Najbardziej zagrożone są noworodki i niemowlęta. Nawet 1-3 epizodów obfitych wymiotów mogą je odwodnić. Szybciej odwadniają się dzieci, które jednocześnie wysoko gorączkują i mają biegunkę, bo przez skórę i jelita także tracą wodę. Dlatego wymiotów nie wolno lekceważyć. Trzeba jak najszybciej rozpocząć nawadnianie w domu, niezależnie od przyczyny, zanim jeszcze lekarz zbada dziecko. Wymiotującego malucha trzeba układać tak, aby się nie zachłysnął i aby pokarm nie dostał się do płuc.

Rozpoznanie należy zostawić lekarzowi. Pilną wizytę u niego ustalamy, gdy wymiotujące dziecko okazuje rozdrażnienie, ma wysuszone wargi i język oraz zapadnięte ciemię i gałki oczne, oddaje mało moczu, jest apatyczne, bardzo senne, wiotkie, osłabione, bardzo blade, odmawia picia i zwraca po każdej próbie pojenia. W oczekiwaniu na lekarza nawadniamy bezpośrednio po epizodzie wymiotów, by uzupełnić straconą objętość płynu wodą z elektrolitami. W warunkach domowych stosujemy płyny doustne, gotowe do kupienia w aptece bez recepty, zawierające sole mineralne, a nie samą wodę: Gastrolit, Orsalit ORS-200, Floridral – po rozpuszczeniu w szklance chłodnej wody, lub herbatę osłodzoną glukozą. Poimy powoli co 5-10 minut, małymi porcjami (łyżeczką). Duża ilość napoju naraz może nasilić wymioty. Kwaśny smak (dodatek soku cytryny, kropli witaminy C) zmniejsza odruch wymiotny. Nawadnianie prowadzimy do czasu konsultacji z lekarzem. Nieprzydatne jest stosowanie suchych chrupek, bułek – nie uzupełni to wody, a może sprowokować wymioty.

U dzieci odmawiających gotowych płynów ze względu na smak stosujemy dietę zawierającą dużo potasu: banan, ziemniaki, gotowany pomidor, ryż i marchew w postaci półpłynnej, np. zupę pomidorową z koncentratu na wodzie z rozgotowanym ryżem, przetarty banan z wodą i ryżem, marchwiankę, ziemniaki zmiksowane z jogurtem, kleik ryżowy z gotowanym jabłkiem, kisiel pomarańczowy. Rodzice powinni być w tym wypadku pierwszymi lekarzami.

Grażyna Rybak Autorka jest lekarzem pediatrą Idziemy nr 45 (579), 6 listopada 2016 r.