Jad kiełbasiany

Występuje po spożyciu nieświeżej żywności; najczęściej są to konserwy mięsne i warzywne spożyte dobę od otwarcia, wędzone i peklowane mięso, weki domowe i przeterminowane konserwy. Choroba może też być związana z raną (przy złej dezynfekcji), zakażoną bakteriami bytującymi w ziemi i produkującymi jad kiełbasiany. Jest on silną neurotoksyną produkowaną przez gram-dodatnią bakterię (Clostridium botulinum) w warunkach beztlenowych. Trucizna hamuje przekaźnictwo w zakończeniach nerwowych, co wywołuje porażenie mięśni.

Objawy gwałtownie wystąpią dzień-dwa po jedzeniu. Są to silne zawroty głowy, wymioty, ból brzucha, podwójne widzenie, suchość w ustach, obustronne opadanie powiek i żuchwy, trudności w mówieniu, ślinotok. Chory nie gorączkuje, jest przytomny. Porażeniu ulegają najpierw mięśnie ramion, potem oddechowe, na końcu mięśnie kończyn dolnych. Zaburzenia oddychania są wynikiem porażenia mięśni oddechowych i opadania głośni, prowadzą do bezdechu. Występują też zaburzenia krążenia.

Choroba u niemowląt, tzw. botulinizm dziecięcy, ma przebieg ciężki. Objawy nie są spowodowane działaniem toksyny, lecz namnażaniem się bakterii w przewodzie pokarmowym dziecka po spożyciu miodu. Dlatego nie zaleca się podawania miodu w pierwszym roku życia. Charakterystycznym objawem są zaparcia, zaburzenia ssania i połykania oraz obniżenie ciśnienia, a także porażenie nerwów czaszkowych.

Chcesz zapobiec zatruciu dziecka? Sprawdzaj termin przydatności konserw do spożycia. Dzieciom podawaj je prosto po otwarciu, lepiej gotowane – laseczki jadu (botuliny) giną w temp. powyżej 60 st. C. Nie jedz tych z wybrzuszonymi wieczkami, syczącymi przy otwieraniu. Skażone jadem, pachną zjełczałym tłuszczem. Przygotowując przetwory, zachowaj idealną czystość i wszystko pasteryzuj. Do krojenia mięsa stosuj szklane deski, można je wyparzyć.

Zatrucia nie lecz nigdy sam. Osoby, u których podejrzewa się zatrucie jadem kiełbasianym, podlegają dla ich bezpieczeństwa przymusowej hospitalizacji. Aby usunąć toksynę z organizmu, wykonuje się np. płukanie żołądka, głęboką lewatywę, wywołuje wymioty. Czasem leczenie odbywa się na oddziale intensywnej terapii. Należy jak najszybciej podać surowicę antytoksyczną, aby unieczynnić jad jeszcze we krwi. Przy pierwszych objawach jak najszybciej zgłoś się do lekarza, by podał surowicę antybotulinową. Lek jest produkowany w Polsce, ale drogi. Choremu podaje się jednorazowo 10 ampułek surowicy dożylnie. Pomoc choremu musi być szybka, aby ochronić zatrutego przed utratą życia. Brak jest szczepionki zapobiegającej zatruciu. Objawy zatrucia jadem mogą ujawnić się nawet po kilkunastu dniach od spożycia zatrutego pokarmu, dlatego najbliżsi zatrutego też muszą być obserwowani. Powrót do pełni zdrowia osób zatrutych jadem jest bardzo powolny. Najtrudniej następuje, gdy wśród objawów pojawiły się zaburzenia wzroku oraz osłabienie mięśni. Podawajmy dzieciom tylko świeżą żywość!

Grażyna Rybak Pediatra Idziemy nr 8 (491), 22 lutego 2015 r.