Wielu rodziców niepokoi się szczepieniem dziecka już w pierwszej dobie życia. Jednym ze szczepień wykonywanych na oddziale noworodkowym jest szczepienie przeciw wirusowemu zapaleniu wątroby typu B.
Zapobieganie zakażeniom wirusem HBV (wirusowe zapalenie wątroby typu B) jest ważnym działaniem profilaktycznym dla zdrowia publicznego w bardzo wielu krajach. Dlaczego, skoro zakażenie często przebiega bez niepokojących objawów? Dlatego, że wirus HBV stwarza duże ryzyko rozwoju przewlekłego zapalenia wątroby, które dopiero po wielu latach może doprowadzić do całkowitego zniszczenia narządu – marskości wątroby oraz raka wątrobowokomórkowego (hepatocellular carcinoma – HCC).
Zachorowalność na raka wątroby jest różna w różnych krajach, największa w krajach Afryki Subsaharyjskiej i w południowo-wschodniej Azji: 20-150 zachorowań na 100 tys. osób. W Polsce nowotwór ten występuje rocznie u 2-3 tys. chorych – wskaźnik zachorowalności wynosi ok. 5 osób na 100 tys. osób, głównie mężczyzn.
Podam wyniki badań przeprowadzonych w okresie 25 lat w chińskiej prowincji Qidong, gdzie częstość występowania HCC jest bardzo duża – zachorowalność to ok. 80 osób na 100 tys. mężczyzn i 23 na 100 tys. kobiet. Pełny schemat szczepienia przeciwko WZW B otrzymało 98 proc. niemowląt. W grupie zaszczepionych, w porównaniu z grupą nieszczepionych, stwierdzono ponad sześciokrotnie mniejsze ryzyko rozwoju raka wątroby (HCC), trzykrotnie zmalało ryzyko zgonu z powodu przewlekłej schyłkowej niewydolności wątroby i piorunującego zapalenia wątroby. Ponad czterokrotnie mniejszy jest odsetek osób zakażonych w grupie dzieci w wieku 10-11 lat, a ponad trzykrotnie mniejszy w grupie dorosłych w wieku 19-28 lat. Skuteczność szczepienia u noworodków wyniosła 78 proc. Natomiast skuteczność szczepienia wykonanego dopiero u nastolatków (10-14 lat) wynosiła zaledwie 21 proc. Dlatego warto szczepić noworodki.
W populacji objętej szczepieniem zachorowalność na HCC w ciągu 30 lat obserwacji zmniejszyła się o 84 proc., a umieralność z powodu schyłkowej niewydolności wątroby lub piorunującego zapalenia wątroby typu B – odpowiednio o 70 i 69 proc. Wyniki badania jednoznacznie dowodzą, że program szczepień przeciwko HBV w okresie noworodkowym jest bardzo skuteczny w profilaktyce zachorowań na HCC. Należy jednak podkreślić, że dotyczy to populacji, w której większość przypadków HCC (70 proc.) wiąże się etiologicznie z zakażeniem HBV.
Obowiązkowe szczepienia przeciwko WZW typu B w Polsce wprowadzono w 1997 roku i od tego czasu notuje się wyraźne zmniejszenie zachorowalności: z 23 na 100 tys. w 1995 r. do 4 na 100 tys. w 2013 r. W ostatnich latach w Polsce obserwuje się inne czynniki etiologiczne prowadzące do raka wątroby HCC – zwiększa się liczba zakażeń wirusem C – HCV – i zaburzeń metabolicznych, nie maleje też spożycie alkoholu, a zwłaszcza piwa u młodzieży. Dlatego mimo wyraźnego zmniejszenia liczby zakażeń HBV z roku na rok rejestruje się coraz więcej przypadków raka HCC.
 |
Grażyna Rybak |
