Choroby autoimmunologiczne

Chorób autoimmunologicznych rozpoznano około stu, najbardziej znane to niektóre choroby tarczycy (zapalenie typu Hoshimoto, choroba Gravesa-Basedowa), choroby zapalne jelit, niektóre choroby neurologiczne (stwardnienie rozsiane), choroby stawów (RZS, ZZSK), niektóre postacie niedokrwistości (niedokrwistość Addisona-Biermera), łuszczyca, sarkoidoza. Już z tego wstępu widać, że choroby autoimmunologiczne nie są rzadkością, występują coraz częściej. Ocenia się, że obecnie choruje na nie około 3,5 proc. populacji.

Pewną rolę w ich powstawaniu odgrywają czynniki genetyczne, stwierdzono także, że mogą temu sprzyjać czynniki zakaźne i przebyte infekcje. Wielu autorów mówi wręcz o lawinowym wzroście zachorowań na choroby autoimmunologiczne i wiążą to ze sposobem odżywiania oraz ze stresem. Także przyjmowane leki mogą być przyczyną wystąpienia procesów autoimmunologicznych. Na te choroby częściej zapadają osoby starsze oraz kobiety. Na przykład na RZS kobiety chorują trzy razy częściej, na toczeń układowy – dziesięć razy częściej niż mężczyźni. Wyjątkiem jest ZZSK (zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa), na które chorują prawie wyłącznie mężczyźni.

Wspólną skargą wielu chorych są zaburzenia koncentracji, zaburzenia pamięci i bóle głowy. Wiadomo jednak, że takie objawy nie muszą świadczyć o chorobie, mogą być one skutkiem zmęczenia. Objawów chorób autoimmunologicznych jest tak wiele, jak wiele jest chorób. W kolejnych odcinkach spróbuję troszkę niektóre z nich przybliżyć.

Leczenie chorób autoimmunologicznych polega, w zależności od schorzenia, na podawaniu leków przeciwbólowych i przeciwzapalnych (niesterydowe leki przeciwzapalne i glikokortykosterydy) oraz leków immunosupresyjnych i cytotoksycznych. U niektórych chorych konieczne jest stosowanie insuliny, u innych konieczna jest modyfikacja stężenia hormonów tarczycy. W przypadku chorób układu kostno-mięśniowego podstawą leczenia może być rehabilitacja. Pewną nadzieję dają leki biologiczne, coraz częściej dostępne także w Polsce. Stosowane są przede wszystkim w terapii RZS (reumatoidalne zapalenie stawów). Działają na układ immunologiczny.

Istotną rolę w leczeniu i poprawie komfortu życia u pacjentów z chorobami autoimmunologicznymi ma dieta. Wydaje się, że wykluczenie glutenu i zastąpienie pszenicy orkiszem (czyli pszenicą niemodyfikowaną), ewentualnie żytem, jęczmieniem lub owsem jest wskazane. Kolejnym krokiem jest próba wyeliminowania cukru oraz ograniczenie w pożywieniu produktów wysokobiałkowych pochodzenia zwierzęcego, takich jak mleko, jajka, sery, mięso. Najbardziej polecanym mięsem jest indyk.

Dobrze, aby dieta zawierała dużo warzyw i owoców. Szczególnie polecana jest kasza jaglana i kukurydziana. Można jeść ziemniaki.

Izabela Pakulska Lekarz Idziemy nr 23 (506), 7 czerwca 2015 r.