Kolano należy do największych stawów i każdego dnia podlega dużym obciążeniom.
Spełnia takie funkcje, jak: zginanie kończyny podczas chodzenia, biegania, klęczenia i siedzenia, a także utrzymywanie ciała w stabilnej pozycji pionowej. Staw ten zatem narażony jest na częste urazy.Staw kolanowy utworzony jest przez kłykcie kości udowej i kości piszczelowej. Dodatkową kością należącą do stawu jest rzepka, która tworzy połączenie z kością udową. Cały staw kolanowy wzmocniony jest silnym aparatem więzadłowo-mięśniowym. Najważniejsze z nich to więzadła poboczne (strzałkowe i piszczelowe), które odpowiadają za stabilizację boczną i przyśrodkową stawu oraz więzadła krzyżowe – przednie i tylne, które nie pozwalają na wysuwanie się stawu do przodu i ku tyłowi. Ważnym elementem amortyzującym i odciążającym staw stanowią łąkotki – boczna i przyśrodkowa. Dzięki nim nie dochodzi do wycierania się powierzchni stawowych kości udowej i piszczelowej. Powierzchnie stykania się kości podczas ruchu pokryte są chrząstką stawową, która z wiekiem może ulegać ścieraniu, co skutkuje bólem.
Wystąpienie ostrego bólu może spotkać każdego. Wśród osób młodych najczęściej obserwuje się stłuczenie i skręcenie stawu, naderwanie lub zerwanie więzadeł, uszkodzenie łąkotek lub zwichnięcie rzepki. Z kolei osoby starsze zgłaszają się z głównie z powodu zaostrzenia choroby zwyrodnieniowej.
Pourazowych uszkodzeń kolana nie należy bagatelizować, gdyż nieleczone mogą stać się przyczyną niestabilności stawu, a co za tym idzie ponownych kontuzji czy przewlekłego zespołu bólowego. W przypadku skręcenia lub stłuczenia kolana pierwszym postępowaniem powinno być schładzanie bolesnego stawu okładami z lodu. Kończynę należy unieruchomić, ograniczyć chodzenie i ruchy w kolanie. Najlepszy jest odpoczynek z nogą uniesioną wyżej.
Dość częstym problemem osób, które często klęczą jest zapalenie kaletki przedrzepkowej. Schorzenie to dotyczy posadzkarzy, glazurników, księży czy zakonników i zakonnic, a objawia się zaczerwienieniem i obrzękiem w przedniej części kolana. W zmienionej kaletce zbiera się płyn, który powiększa jej przestrzeń, powodując obrzęk i zaczerwienienie skóry. Schorzenie to ma tendencję do nawrotów.
U osób starszych bóle kolan najczęściej związane są z rozwijającą się chorobą zwyrodnieniową. Dochodzi w niej do powolnego niszczenia chrząstki stawowej, przez co ograniczeniu ulega ruchomość stawu. Nadwaga i siedzący tryb życia przyczyniają się do powstawania tej choroby. Ma ona charakter postępujący, a leczenie polega na zmniejszaniu dolegliwości bólowych i spowalnianiu procesu degradacyjnego kości. Ostatecznie chory wymaga leczenia operacyjnego z zastosowaniem protezy stawu kolanowego.
Nie należy bagatelizować dolegliwości bólowych kolan, zwłaszcza o charakterze długotrwałym. Ból dużych stawów – takich jak kolana – może być objawem groźnych chorób np. boreliozy lub patologii reumatycznych.
Przewlekły ból zlokalizowany w tylnej części stawu kolanowego najczęściej związany jest z wystąpieniem torbieli (torbieli Bakera), wypełnionej płynem. Często towarzyszy ona chorobie zwyrodnieniowej kolana. Przy znacznym nagromadzeniu płynu w torbieli leczenie polega na jej nakłuciu i usunięciu treści.
 | Łukasz Czarnocki - lekarz |
