Poza wywiadem i badaniem lekarskim pacjenta w diagnostyce chorób jamy brzusznej bardzo ważną rolę odgrywają badania dodatkowe.
Badania krwi pozwalają stwierdzić niedokrwistość, stan zapalny, nieprawidłowe wartości enzymów wytwarzanych przez wątrobę czy trzustkę, podwyższone markery chorób nowotworowych, obecność w moczu bakterii czy krwinek czerwonych. Dane te są istotne w dalszej diagnostyce.Rentgen przeglądowy jamy brzusznej to badanie często wykonywane w ramach SOR. Pozwala rozpoznać perforację żołądka lub dwunastnicy oraz niedrożność. Przy pęknięciu ściany tych narządów powietrze zbiera się pod przeponą i jest dobrze widoczne.
Badanie to wykonuje się także w trybie planowym, szczególnie w celu stwierdzenia obecności kamieni w drogach moczowych i żółciowych. Większość kamieni jest dobrze widoczna, jednak nie wszystkie. Zdjęcie przeglądowe pozwala uwidocznić także ciała obce, połknięte przypadkowo lub umyślnie. Do badania wykonywanego w trybie planowym należy się przygotować. Wskazana jest dieta półpłynna, picie dużej ilości niegazowanych płynów przez dwa dni poprzedzające badanie. W dniu badania należy być na czczo.
Najczęściej wykonywanym badaniem jest USG, czyli ultrasonografia. To badanie ma wiele zalet. Jest łatwo dostępne, nie jest szkodliwe, może być często powtarzane, pozwala na rozpoznanie wielu chorób. Służy przede wszystkim ocenie narządów miąższowych, takich jak wątroba, śledziona, trzustka, nerki z układem kielichowo-miedniczkowym oraz nadnercza; widoczne są także duże naczynia znajdujące się w jamie brzusznej.
Przygotowanie jest proste. W większości przypadków wystarczy być na czczo, czyli nie jeść przez 6 godzin przed badaniem. Osoby ze skłonnością do wzdęć lub bardzo otyłe powinny przez 3 dni przed badaniem przyjmować dostępne bez recepty leki zmniejszające wytwarzanie gazów. Zalegające w jelitach jedzenie oraz gazy mogą utrudnić ocenę narządów, szczególnie trzustki.
Czasem badanie USG jamy brzusznej wykonuje się u pacjentów z pełnym pęcherzem moczowym. Można wówczas obejrzeć nie tylko pęcherz moczowy, ale także macicę u kobiet i gruczoł krokowy u mężczyzn. Do tego, żeby płyn dostał się z jelit do pęcherza moczowego, potrzeba nieco czasu. Jeśli lekarz zleci badanie z pełnym pęcherzem, należy wypić 3 szklanki niegazowanej wody na 1-1,5 godziny przed badaniem. Ważne, aby pić powoli. Przy szybkim piciu do żołądka dostaje się dużo powietrza połykanego razem z płynem, a to utrudnia badanie.
Badanie USG w wielu przypadkach wystarczy do postawienia diagnozy i wdrożenia leczenia. Typowym przykładem jest kamica pęcherzyka żółciowego. Jednak u wielu pacjentów po stwierdzeniu nieprawidłowości w badaniu USG wskazane są dalsze badania obrazowe, najczęściej tomografia komputerowa lub rezonans magnetyczny.
Badanie USG nie pozwala na diagnostykę chorób żołądka, dwunastnicy i jelit. U pacjentów z podejrzeniem chorób w tych narządach wykonuje się badania endoskopowe. Czasem łączy się je z badaniem USG, ale o tym za tydzień.
 | Izabela Pakulska |
