Odkąd w latach dziewięćdziesiątych pojawiły się na polskim rynku pierwsze deskowania systemowe, całkowicie zmieniły obraz budownictwa. Na przestrzeni kilkunastu ostatnich lat rynek deskowań w Polsce bardzo się zmieniał zarówno technologicznie, jak i strukturalnie.
Koniunktura rynku dzierżawy deskowań
Źródło: DI BRE Banku SA
Początkowo przychody firm deskowaniowych w Polsce generowane były głównie poprzez sprzedaż. W miarę upływu czasu proporcje sprzedaży w stosunku do dzierżawy zmieniały się na korzyść dzierżawy sprzętu. Obecnie około 90–95% przychodów firm deskowaniowych pochodzi właśnie z dzierżawy.
Stawki wynajmu sprzętu również ulegały bardzo dużym zmianom na przestrzeni lat. Już chyba nikt nie pamięta, kiedy za miesięczny wynajem sprzętu trzeba było zapłacić 8–10% jego wartości. Obecne stawki 2–4% wahają się zależnie od koniunktury rynkowej i sytuacji lokalnej.
W ostatnich latach, kiedy Polska była współorganizatorem Mistrzostw EURO 2012, znacznie nasiliły się prace w zakresie budownictwa infrastrukturalnego. Szaleńcze tempo prac podbiło stawki dzierżawy sprzętu, koszty zatrudnienia specjalistów, materiałów. Wiele firm budowlanych upadło. Ten krótki infrastrukturalny zryw na EURO 2012 spowodował, że firmy deskowaniowe już w 2008 i 2009 roku nabywały sprzęt do dzierżawy, w oczekiwaniu na wzrost popytu, związanego z inwestycjami drogowymi. A te pojawiły się dopiero w 2011 roku, praktycznie 2 lata później niż oczekiwały firmy. Na rynku dała się zauważyć nierównowaga (przewaga popytu nad podażą w przypadku dużych budów drogowych). Jednocześnie firmy nie czyniły dużych inwestycji, co powinno złagodzić efekt spadku popytu ze strony budów drogowych w 2013 roku. Równowaga rynkowa będzie zauważalna dopiero w 2014 roku.
Głównymi firmami na rynku deskowań w Polsce są: Peri, Ulma, Harsco Infrastructure i Doka. Mniejsze udziały w rynku mają firmy: Noe, Altrad-Mostostal, Budosprzęt, Palisander.
Podział rynku deskowań w Polsce
Źródło: Amer Brokers SA (dane przybliżone).
Na przestrzeni lat każda z firm udoskonalała swoje systemy i wprowadzała zupełnie nowe produkty na potrzeby określonych inwestycji.
W 2013 roku w strukturze przychodów firm deskowaniowych powinny się już pojawić w niewielkim stopniu przychody z energetyki. Na podobnym poziomie (po około 40%) przychody będą pochodziły, tak jak w latach poprzednich, z budownictwa kubaturowego i drogowego. Przy czym będzie spadać udział budownictwa drogowego. Duży udział segmentu drogowego w dzierżawie sprzętu był szansą rozwoju firm deskowaniowych w 2011 roku, ale ryzykiem w 2013 roku. Deskowania wykorzystywane przy budowie dróg będą musiały być przesunięte do innych segmentów rynku: budownictwa kubaturowego i energetyki. To właśnie rozwój sektora przemysłowego będzie alternatywą dla inwestycji drogowych. Szacuje się, że wartość produkcji budowlanej w tym sektorze powinna wzrosnąć do końca 2014 roku o około 10 mld zł. Będą to inwestycje w energetykę, projekty kolejowe, hydrotechniczne, a także związane z ochroną środowiska: biogazownie, spalarnie, oczyszczalnie ścieków.
Jeśli chodzi o działalność poza granicami naszego kraju, to obecnie dla firm deskowaniowych bardzo interesujące są rynki wschodnie: Ukraina, Kazachstan, Rosja (obwód kaliningradzki), Litwa, Białoruś i Bułgaria. Generalizując na tych rynkach dominującą formą działalności jest sprzedaż sprzętu nad wynajmem ze względu na małą wiarygodność lokalnych firm budowlanych i ich niechęć do udzielania gwarancji na poczet wypożyczonego sprzętu.
Perspektywy rozwoju rynku deskowań w Polsce w 2013 nie są zbyt obiecujące, mając na uwadze dane GUS. Według wstępnych danych, w styczniu br. oddano do użytkowania 13187 mieszkań, tj. o 5,8% więcej niż przed rokiem (kiedy odnotowano wzrost o 21,3%) i o 28,3% więcej niż odpowiednio w 2011 r.
W styczniu 2013 r. wydano pozwolenia na budowę 8063 mieszkań, tj. o 24,2% mniej niż w styczniu 2012 r. Zmniejszyła się również liczba mieszkań, których budowę rozpoczęto – do 4144, tj. o 38,4%, co nie wróży dobrze, jeśli chodzi o nowe inwestycje.
Mieszkania w latach 2000–2012
Źródło: Opracowano na podstawie danych GUS.
W okresie styczeń-grudzień 2012 r. produkcja budowlano-montażowa była o 1,0% niższa niż w 2011 r., z tego w przedsiębiorstwach zajmujących się wznoszeniem budynków o 2,2%, w wykonujących roboty budowlane specjalistyczne o 1,8%, natomiast w jednostkach związanych z budową obiektów inżynierii lądowej i wodnej wyższa o 0,7%.
Źródło: Budownictwo monolityczne, nr 1 (13) 2013
