Przemysł cementowy wspiera gospodarkę

Zastosowanie betonu to kierunek rozwoju nowoczesnego i niedrogiego budownictwa mieszkaniowego
Fot. SPC

Według Europejskiego Stowarzyszenia Producentów Cementu CEMBUREAU 1 euro zainwestowane w przemyśle cementowym pozwala na wygenerowanie 2,8 euro w innych gałęziach gospodarki. Branża cementowa to także solidny podatnik, który do kasy państwowej odprowadza każdego roku ok. 1,5–1,7 mld zł w formie różnych podatków. Obecnie w Polsce działa 14 zakładów cementowych zlokalizowanych na terenie 8 województw: kujawsko-pomorskiego, lubelskiego, łódzkiego, małopolskiego, opolskiego, pomorskiego, śląskiego i świętokrzyskiego. Należą do 8 grup producenckich (kolejność alfabetyczna): Cementownia Kraków Nowa Huta, Cementownia Odra, Cementownia Warta, CEMEX Polska, Dyckerhoff Polska, Grupa Ożarów, Górażdże Cement i Lafarge Cement. Cementownie znajdują się zwykle w małych miejscowościach co wynika z tradycji i lokalizacji surowców potrzebnych do produkcji klinkieru i cementu. Warto zaznaczyć, że przemysł cementowy korzysta wyłącznie z polskich – lokalnych surowców. Dla gmin, na terenie których funkcjonują cementownie, podatkowe wsparcie z tej działalności stanowi ogromny zastrzyk budżetowy, często sięgający nawet 50% budżetu gminy. Dzięki temu te samorządy mogą sobie pozwolić na szereg inwestycji poprawiających jakość życia mieszkańców. Dla mieszkańców nie tylko tych gmin, ale także całych regionów przemysł cementowy jest cenionym pracodawcą i ramieniem wspierającym dla wielu działań m.in. kulturalnych i sportowych. Według szacunków SPC przemysł cementowy w Polsce tworzy bezpośrednio 4 tys. miejsc pracy, a pośrednio – ok. 25 tys.


Sprzedaż cementu w Polsce (w mln ton)
Rys. SPC

Rośnie sprzedaż cementu
Moce produkcyjne cementowni w Polsce, które sięgają 22-24 mln ton cementu, w 2016 roku były wykorzystane w 70% (dane szacunkowe SPC). Rok 2016 był trzecim z kolei, w którym nie odnotowano spadków sprzedaży cementu. Według danych szacunkowych zakończył się sprzedażą cementu na poziomie 15,7 mln ton, czyli ok. 2% więcej niż w 2015 roku. Według przewidywań Instytutu Prognoz i Analiz Gospodarczych, w związku z rosnącymi nakładami inwestycyjnymi, rozwijającym się budownictwem mieszkaniowym i infrastrukturalnym, sprzedaż cementu w Polsce w 2017 roku wyniesie 16,1 mln ton (o 2,5% więcej niż w 2016 r.), a w 2018 roku może osiągnąć 17 mln ton.

Z korzyścią dla środowiska
Inwestycje przeprowadzone w przemyśle cementowym w ciągu ostatnich 20 lat wpłynęły na zdecydowaną poprawę oddziaływania zakładów na środowisko. Od lat cementownie nie tylko nie są już uciążliwe dla środowiska, ale wręcz pomagają w rozwiązywaniu problemów środowiskowych m.in. związanych z zagospodarowaniem odpadów. W piecach cementowych w Polsce, w bezodpadowym procesie spalania, można zagospodarować nawet 12% powstających w kraju odpadów komunalnych w postaci paliw alternatywnych. Cementownie są obecnie jedynym sektorem przemysłowym w Polsce wykorzystującym paliwa alternatywne na bazie odpadów komunalnych (tzw. RDF). Aktualnie branża cementowa zużywa ponad 1,4 mln ton paliw alternatywnych, w tym ok. 1 mln ton stanowią frakcje komunalne. Dzięki temu oszczędzane są paliwa kopalne. Według danych SPC średnio 60% ciepła pochodzącego z paliw kopalnych jest zastępowane przez powstające w wyniku spalania paliw alternatywnych. W dwóch cementowniach wskaźnik ten przekracza 80%.

Energia z paliw alternatywnych produkowanych z odpadów komunalnych powinna być zaklasyfikowana jako energia odnawialna, a współspalanie paliw powinno być wyłączone z Systemu Handlu Emisjami CO₂.


Udział krajowych producentów w produkcji cementu (na podstawie danych z 2014 r.)
Rys. SPC

Reforma handlu emisjami
Pod koniec 2016 roku i na początku 2017 toczyła się dyskusja nad przyszłymi zasadami funkcjonowania Europejskiego Systemu Handlu Emisjami, w której aktywny udział brali przedstawiciele SPC. W marcu 2017 r. osiągnięto sukces w Parlamencie Europejskim – odrzucono projekt dyskryminujący branżę cementową i wapienniczą, który zakładał kupowanie 100% pozwoleń na emisję CO2 od 2023 roku.

Przemysł cementowy musi pozostać na liście sektorów zagrożonych wyciekiem emisji tzw. carbon leakage. Cementownie muszą mieć możliwość dostępu do bezpłatnych uprawnień, bez których produkcja cementu jest niemożliwa w warunkach zdrowej konkurencji (z producentami spoza granic UE, którzy nie są objęci EUETS). Trzeba pamiętać, że 63% emisji CO2 powstającej podczas produkcji klinkieru to emisja procesowa, będąca wynikiem rozkładu węglanu wapnia.

Ważny bezpieczny transport
Przemysł cementowy w Polsce zatrudnia bezpośrednio ok. 4000 pracowników. Ponad 3300, to osoby związane z produkcją w zakładach cementowych. Ponadto w zakładach może pracować rocznie ok. 8000 pracowników podwykonawców. Ich ilość jest uzależniona od aktualnych działań remontowych lub inwestycyjnych.

Przez ostatnie lata zakłady cementowe w Polsce zostały gruntownie zmodernizowane. W trakcie prac modernizacyjnych oraz inwestycyjnych ogromną wagę przykłada się do wprowadzania najwyższych standardów dotyczących bezpieczeństwa. Jednak poza rozwiązaniami technicznymi, bardzo istotnym aspektem jest podnoszenie świadomości oraz kultury pracy wśród pracowników i podwykonawców. Celem jest zminimalizowanie do zera wypadków w zakładach. Dlatego, na poziomie SPC, działa zespół roboczy ds. BHP składający się z pracowników wszystkich zakładów. W ostatnim czasie skupił się na bezpieczeństwie pracy kierowców. Celem tych działań jest zapewnienie maksymalnego bezpieczeństwa w transporcie, w szczególności u podwykonawców i kierowców zewnętrznych w czasie: transportu, rozładunku i załadunku materiałów, zarówno na terenie zakładu jak i poza nim. Transport produktów i surowców po drogach publicznych jest realizowany przez firmy zewnętrzne. Warunki transportu produktów i produktów pokrewnych (beton, kruszywa) są identyczne niezależnie od tego, z którym producentem cementu współpracuje firma transportowa.

Działania SPC są prowadzone w kierunku:

• opracowania i wdrożenia wspólnych wymagań/rekomendacji dla kierowców i pojazdów,
• opracowania i wdrożenia metod szkolenia i podnoszenia świadomości kierowców (check-listy, broszury, platforma e-szkoleniowa),
• współpraca z branżami powiązanymi (kruszywa, beton).

Emisja CO₂ przez zakłady cementowe w Polsce (kg/tonę klinkieru)
Rys. SPC
Drogi betonowe na lata
Technologia budowy nawierzchni z betonu cementowego gwarantuje uzyskiwanie najwyższych parametrów jakościowych. W Polsce jest już ok. 650 km betonowych dróg ekspresowych i autostrad oraz ok. 800 km betonowych dróg lokalnych.

Obecnie realizowany jest Program Budowy Dróg Krajowych i Autostrad zakładający wybudowanie kolejnych 3900 km. Konsekwentnie realizowane są zapowiedzi z przyjętego 2,5 roku temu programu dające podstawy do budowy kolejnych 810 km w technologii betonu cementowego.

Nawierzchnie z betonu cementowego zapewniają najwyższe parametry bezpieczeństwa ruchu, a na etapie budowy są tańsze o 30% od nawierzchni asfaltowych. Wielokrotnie przedstawialiśmy argumenty prezentujące wyższą trwałość nawierzchni betonowych. Czas użytkowania 30–50 lat nie jest barierą nawet przy najwyższych obciążeniach ruchu. Towarzyszy temu brak zjawiska koleinowania, jasność nawierzchni zapewniająca lepszą widoczność i większe bezpieczeństwo. PO dodaniu kosztów eksploatacji drogi, różnica na korzyść betonu może sięgać nawet 50%. Zostało to potwierdzone nie tylko w wyliczeniach SPC, ale także w opracowaniach zagranicznych. Nawierzchnie betonowe to również mniejsze opory toczenia, a tym samym niższe zużycie paliwa.

Stosowana w Polsce budowa nawierzchni betonowych dróg ekspresowych i autostrad z tzw. odsłoniętym kruszywem to jedno z najnowocześniejszych rozwiązań w Europie. Odsłonięte kruszywo zapewnia odpowiednią szorstkość nawierzchni, a co za tym idzie krótszą drogę hamowania czyli większe bezpieczeństwo ruchu oraz ogranicza hałaśliwość nawierzchni, która jest porównywalna z nawierzchniami asfaltowymi.

Nowoczesne budownictwo z betonu
Zastosowanie betonu to kierunek rozwoju nowoczesnego i niedrogiego budownictwa mieszkaniowego, szczególnie z betonu prefabrykowanego, które cieszy się ogromnym uznaniem zwłaszcza w krajach skandynawskich. Za wyborem tej technologii dla budownictwa mieszkaniowego przemawiają: szybkość montażu, dokładność wykonania i trwałość konstrukcji.

Dlatego w październiku 2016 r., podczas konferencji „Dni Betonu”, SPC wraz z czterema innymi stowarzyszeniami branżowymi, podpisało deklarację wsparcia budownictwa mieszkaniowego. Technologia betonowa pozwala na najszybszą budowę osiedli mieszkaniowych oraz zapewnia wznoszenie budynków spełniających najwyższe standardy w zakresie oszczędności energii w okresie ich użytkowania. Beton jest niezwykle uniwersalny pod względem właściwości konstrukcyjnych i materiałowych. Charakteryzuje się dużą wytrzymałością, wysoką ognioodpornością i bardzo dobrą izolacyjnością akustyczną. Pozwala na konstruowanie mieszkań charakteryzujących się bardzo dobrymi warunkami klimatycznymi i zdrowotnymi.

Opracowano na postawie materiałów
Stowarzyszenia Producentów Cementu